سرگیجه یکی از مشکلات شایع است که همه ما حداقل یکبار در سال آن را تجربه می کنیم، دلایل مختلفی وجود دارند که می توانند سبب ایجاد این مشکل شوند، همانطور که مشکلات استخوانی را می توان از طریق ورزش درمان کرد؛ برای سرگیجه هم تمرین های ورزشی وجود دارد که در ادامه این مطلب به آنها اشاره می شود.
سرگیجه چیست؟
سرپوش پزشکی - سرگیچه یکی از مشکلات شایع است که همه ما آن را تجربه کرده ایم؛ زمانی که شما احساس چرخش یا گیج رفتن می کنید را سرگیجه می گویند. در برخی موارد حتی با بی حرکت بودن فرد این اختلال برایش ایجاد می شود و گویی تمام محیط اطرافش دور او می چرخند.
انواع سرگیجه:
به طورکلی می توان گفت سرگیجه دو نوع دارد که در ادامه توضیح داده شده اند:
سرگیجه مرکزی:
طبق مطالعات صورت گرفته تقریبا ۲۰ درصد از افراد به این وضعیت دچار هستند که ریشه در مشکلات مغزی دارد.
سرگیجه محیطی:
در این نوع از سرگیجه مشکل مربوط به گوش میانی یا عصب دهلیزی حلزونی است و تقریبا ۸۰ درصد موارد سرگیجه مربوط به این موضوع می شوند. شایع ترین دلیل ایجاد سرگیجه محیطی مربوط به مشکلی به نام سرگیجه وضعیتی حمله ای خوشخیم BPPV است.
این اختلال می تواند در اثر جابجایی کریستال های کلسیم کربنات در گوش میانی رخ دهد که در تعادل اختلال ایجاد می کند.
افرادی که به مشکل BPPV مبتلا هستند می توانند با استفاده از حرکات ورزشی مناسب به درمان سرگیجه خود کمک کنند و برای افرادی که مشکل آنها از موضوع دیگر سرچشمه می گیرد تمرینات ورزشی تاثیر کمتری خواهند داشت.
ورزش برای درمان سرگیجه:
مانور اپلی:
این مانور به همراه برخی داروها برای درمان سرگیجه حمله ای پاروکسیسم خوش خیم کانال خلفی به کار گرفته می شود و از عود کردن آن هم جلوگیری می کند. این مانور نسبت به مانور ساختگی برای کاهش سرگیجه تاثیر بهتری خواهد داشت همچنین عوارض جانبی هم ایجاد نمی کند.
برای انجام این مانور کافی است روی تخت بنشینید و یک بالش را پشت سر قرار دهید. سمتی که بیشترین سرگیجه را حس می کند در نظر داشته و سر را ۴۵ درجه به همان جهت بچرخانید. سر خود را در همان موقعیت قرار داده، دراز بکشید و شانه های خود را روی بالش قرار دهید.
سر باید ۳۰ ثانیه روی تخت باقی بماند، در مرحله بعد سر را ۹۰ درجه به سمت گوش مخالف بچرخانید بدون اینکه سر به سمت بالا حرکت کند. ۳۰ ثانیه نیز در همین حالت بمانید و بعد از آن کل بدن را به سمت گوش پایین خود بچرخانید.
بعد از گذشت ۳۰ ثانیه درجای خود آرام نشسته و سر را در وضعیت خنثی بگذارید. با تکرار این روش ۳ الی ۴ بار در روز می توانید نتیجه مورد نظر را بگیرید.
مانور نیمه معلق:
این مانور به عنوان جایگزینی برای مانور اپلی در نظر گرفته می شود و برای برخی از بیماران تاثیر بیشتری خواهد داشت. در هر صورت باید توجه داشت که درمان سرگیجه حمله ای خوش خیم به تعداد بیشتری مانور نیاز دارد، از طرفی باید در محیطی امن و راحت صورت بگیرد.
برای انجام مانور نیمه معلق باید زانو بزنید و کف دست را کمی جلوتر از زانو خم شده قرار دهید، روی ماهیچه های ساق پا بنشینید و کمرتان را کاملا صاف کنید همچنین گردن را به سما بالا ببرید و به سقف نگاه کنید. این موقعیتی است که برای آغاز این مانور در نظر می گیرند، در مرحله بعدی باید سر را پایین نگه دارید و چانه را مقداری به سمت زانو فشار دهید و در نهایت به موقعیت اولیه برگردید، در همین حال که به وضعیت اولیه رسیده اید آن را حفظ کنید و سرتان را به سمتی که درد بیشتری دارد بچرخانید، به طوری که به آرنج همان سمت نگاه کنید، سپس سر را چرخانده و بالاتنه خود را بالا بیاورید و مجددا روی ماهیچه ساق پای خود بنشینید. گردن خود را بکشید تا فقط سرتان از سطح بدن بالاتر بیاید و در نهایت به موقعیت اولیه بازگردید.
ورزش و تمرینات برند دارووف:
تمرین هایی که تحت عنوان brandt-daroff در نظر گرفته می شوند برای درمان سرگیجه های لابیرنتیت یا همان حمله ای خوش خیم بسیار موثر هستند به خصوص کسانی که نسبت به مانور تغییر مکان حساسیت دارند یا کلا تاثیر مثبتی از سایر مانورها نداشته اند. تمرینات برند دارووف عوارض جانبی ندارند بنابراین می توان تا زمان گرفتن نتیجه آنها را انجام داد.
برای انجام این تمرین ابتدا باید روی لبه تخت بنشینید، به سمت یکی از پهلوها دراز کشیده . بینی را تحت زاویه ۴۵ درجه به سمت بالا بگیرید. قبل از اینکه به وضعیت اولیه برگردید ۳۰ ثانیه در همین حالت بمانید تا سرگیجه تسکین پیدا کند. برای سمت دیگر بدن نیز این تمرین را تکرار کنید.
نکته ای که باید در این زمینه به ان دقت کنید مشورت با پزشک خود قبل از شروع تمرین است، تا بتوانید روشی صحیح را برای انجام تمرین داشته باشید. در صورتی که بعد از انجام دادن این مانور نمی توانستید بایستید یا انجام دادن آن برای شما غیرممکن است به پزشک خود مراجعه کنید.
مانور Gufoni:
از این مانور هم می توان برای رفع سرگیجه استفاده کرد. برای انجام آن ابتدا باید روی یک میز بنشیند سپس پاها را آویزان کرد و به سرعت به سمت سالم خود خم شوید، تا زمانی خم شدن را ادامه دهید تا سر به روی میز برسد و اجازه دهید تا گیجی از بین برود. سرتان را سریع با زاویه ۹۰ درجه به سمت میز بچرخانید و به مدت ۳۰ ثانیه صبر کنید.
با حرکت سریع به موقعیت نشسته خود برگردید و با تکرار این حرکت ۳ مرتبه می توانید سرگیجه را رفع کنید.
تمرین سمونت:
این تمرین برای درمان سرگیجه ناشی از گوش میانی مفید است، در صورتی که سرگیجه bppv گوش چپ است مراحل زیر را از سمت چپ آغاز کنید در صورتی هم که ناشی از گوش راست، جهت مخالف را در نظر گرفته و شروع کنید.
برای انجام تمرین سمونت ابتدا باید روی لبه تخت به صورت صاف بنشینید و سر را با زاویه ۴۵ درجه به سمت راست بچرخانید. سریعا به سمت چپ آمده تا زمانی که سر روی تخت قرار بگیرد و به مدت ۱ دقیقه در همین حالت بمانید. با حرکتی سریع بدن را به سمت را حرکت دهید بدون اینکه زاویه سر تغییر کند در این زمان باید روی زمین قرار بگیریدو یک دقیقه در همین حالت بمانید و مجددا موقعیت آغاز را شروع کنید.
بعد از اینکه تمرین شما به پایان رسید به مدت ۱۰ دقیقه در بنشینید. تا زمانی که علائم شما برطرف شوند روزی یکبار این حرکت را تکرار کنید.
تعادل درمانی:
یکی از راه هایی که می توان برای بهبود سرگیجه در نظر داشت، تعادل درمانی است. این تمرین شامل حرکاتی می شود که می تواند حساسیت را نسبت به حرکت سر کاهش دهد.
تمرین های سر Cawthorne:
این تمرین شامل حرکاتی سر و چشم به اطراف است که برای بهبود کنترل آنها است. در این صورت شما می توانید در هنگام سرگیجه خود را کنترل کنید تا حرکات دست و چشم برای بازیابی حس تعادل هماهنگی داشته باشند.
حرکت چشم:
بدون اینکه سر را تکان دهید چشم ها را به طرف دیگر چرخانده و سپس به بالا و پایین حرکت دهید. ۱۰ تا ۲۰ بار این حرکت را تکرار کنید. باید توجه داشته باشید که حرکات باید با سرعت آرام شروع شوند و سپس آنها را سریع تر کنید.
حرکت سر:
همانند حرکت چشم باید سر را آرام به یک طرف بچرخانید و سپس سر را بالا و پایین کنید. ۱۰ تا ۲۰ بار این حرکت را با سرعت افزایشی تکرار کنید.
لمس انگشت پا:
با خم شدن انگشتان پا را لمس کنید، در همین حال از حرکاتی که برای سر در نظر می گیرید آگاهی داشته باشید. چشمان خود را باز نگه دارید و اجازه دهید از مسیر که در پیش گرفته اید آگاهی داشته باشند. ۵ تا ۱۰ بار این حرکت را به آرامی انجام دهید.
شانه بالا انداختن:
شانه های خود را بالا و پایین بیندازید و این تمرین را ۱۰ تا ۲۰ بار در حالت نشسته انجام دهید.
بشین پاشو:
این حرکت برای همه آشنایی دارد تنها باید از حالت نشسته با حالت ایستاده حرکت کنید، به آرامی حرکت را با چشمان باز شروع کنید. بعد از گذشت زمان می توانید تمرین را با چشمان بسته هم انجام دهید. در زمان تغییر موقعیت پشت را صاف کرده و سر را در راستای گردن به شکل صاف نگه دارید. ۱۰ تا ۲۰ بار حرکت را تکرار کنید.
نکات ایمنی در تمرین های سر:
- عجله نداشته باشید درغیر این صورت ممکن است سرگیجه شما بدتر از قبل شود، به آرامی حرکت کنید و تمرین را چندین بار تکرار کنید.
- تا بهبودی تمرین را تکرار کنید.
- تمرینات را به صورت منظم و مداوم در پیش بگیرید. در صورتی که فقط چندین بار در هفته آنها را تکرار کنید سودی برای ما ندارد سعی داشته باشید ۱ یا ۲ بار در روز آنها را انجام دهید.
- پیشرفت خود را در نظر داشته باشید، در ابتدا ممکن است بهبود ی سریعی در پیش نداشته باشید، که همین موضوع می تواند موجب ناامیدی شود، اما باید تشخیص دهید بدون داشتن احساس سرگیجه چه زمانی سریع تر حرکت می کنید.
-