موسیقی لاتین در این دوران سطحی از کیفیت و جذابیت را دارا شده است که هرگز پیش از این در این سطح نبوده است. تاریخ موسیقی لاتین (Latino Music) به درجهای از موفقیت رسیده است که دیگر هیچ سبک و شاخهای از موسیقی که حتی در تضاد با آن نیز قرار دارد هم نمیتواند آن را نادیده بگیرد. ما قرار است نشان دهیم که چرا یک موسیقی قومی و محلی توانسته به چنین جایگاهی در سطح تاریخ موسیقی برسد که بتواند علاوه بر محبوبیت در گستره آمریکای مرکزی و لاتین، میراثی ماندگار در سطح دنیای موسیقی از خود به جای بگذارد که افراد زیادی را به این نوع از موسیقی جذب کرده است.

وقتی ما در حال صحبت در موسیقی موسیقی لاتین هستیم؛ در مورد جایگزی چیزی صحبت میکنیم که در گذشته از آن عنوان راک نام برده میشد. همچنین این موسیقی حاوی پیامهایی از سوی طبقات پایینافتاده جامعه به سوی منابع قدرت هستند. به علاوه اشعار پراحساس و عاشقانهای در این موسیقی وجود دارند که پیش از این هرگز وجود نداشتهاند.
در این مقاله، ما به سراغ ریشهها،سازها، و وضعیت کنونی این ترکیب از ریتمها میرویم که سیاره زمین را به رقص درآورده است؛ پس بیایید بدون اتلاف وقت به سراغ اصل مطلب برویم.
ما قرار است نشان دهیم که چرا یک موسیقی قومی و محلی توانسته به چنین جایگاهی در سطح تاریخ موسیقی برسد که بتواند علاوه بر محبوبیت در گستره آمریکای مرکزی و لاتین، میراثی ماندگار در سطح دنیای موسیقی از خود به جای بگذارد که افراد زیادی را به این نوع از موسیقی جذب کرده است.
موسیقی لاتین چیست؟
پیدا کردن چند اصطلاح برای تعریف موسیقی لاتین کار اصلا سادهای نیست. با این حال، ما میتوانیم این مفهوم کلی را با عنوان مجموعهای عمیقا فریبنده از ریتمها تعریف کنیم. ریتمهای کوبهای سبکهای موسیقی لاتین بر اساس شور و شوقی است که ریشه در فرهنگ این مردم دارند و سرچشمه و منشا شکل دادن این نوع از موسیقی هستند. هر فردی با گوش دادن به این به این ریتمها گوش می تواند به راحتی جاذبهای که در آنها وجود دارد را تشخیص دهد. ما در حال صحبت در مورد یک محرک روانی هستیم که شاید بتوان در مورد آن گفت که در DNA ما نقش بسته است.
موسیقی لاتین کاملا بر روی ریتمها متمرکز است و تقریبا میتوان گفت که نیروی محرکه و منبع اصلی ساخت و تولید این نوع موسیقی است.
موسیقی لاتین امروز عمدتا به عنوان موسیقی اسپانیاییزبان و موسیقی بر مبنای موسیقی اسپانیایی شناخته میشود که حاکم اصلا جریان غالب این نوع از موسیقی است که بخش عمدهای از این سلطه به سیطره قالب رگیتون Reggaeton در دهه سوم قرن بیست و یکم باز میگردد که از آن به عنوان ترکیب ثابت سبکهای قدیمی مانند سالسا، فانک و ... یاد میشود.
در طول ۳۰ سال گذشته، ما توانستهایم ببینیم که چگونه موسیقی لاتین از حالت تصنیف پاپ صرف به محصولی ارزشمند از ریتمهای کاملا محرک تبدیل شده است. موسیقی لاتین کاملا بر روی ریتمها متمرکز است و تقریبا میتوان گفت که نیروی محرکه و منبع اصلی ساخت و تولید این نوع موسیقی است. همه این توصیفات به این معنی نیست که ساده این موسیقی ساده است؛ بلکه به واسطه تعداد سازهای خاصی که برای ساخت ریتم مورد استفاده قرار میگیرند، نیازمند آموزشهای جدی و طولانی است.
در پایان این توضیحات لازم است که به ریمیک آهنگ لا بامبا La Bamba توسط لوس لوبوس Los Lobos در سال 1987 بازگردیم. یک آهنگ راک اصلی از دهه 1950 مکزیک که توسط ریچی والنز Ritchie Valens ساخته شده است. امروزه از توصیف موسیقی لاتین به عنوان عنصری که در دورانی نه چندان دور به عنوان موسیقی راک شناخته میشد لذت میبریم. چرا؟ خوب، چون باید بر خاستگاه جغرافیایی آن باید متمرکز شد.
تاریخ موسیقی لاتین
دو نوع خاستگاه را میتوان در خط داستانی تعریف ما از موسیقی لاتین ارائه داد. اولین مورد به معنای دقیق کلمه، مفهومی لاتینو است که در کنار گروههای قومی که در این گستره قرار میگیرند، قرار میگیرد؛ در عین حال که عمدتا با زبانهای مشتقشده از تاریخ امپراتوری روم (مانند اسپانیایی و پرتغالی) ترکیب شده است.
و در دیگر سو، خاستگاه دیگر ریتمهای اصطلاحا لاتین حاصل ورود بردگان آفریقایی به کشورهای محدوده آمریکای لاتین است. با ورود افرادی که به زور و فشار استعمارگران در زمان قاچاق برده به این قاره، در حال حاضر ۹۰ درصد از قاره آمریکا (شمالی، مرکزی و جنوبی) را این مردم تشکیل میدهند و بخشی از تاریخ این منطقه هستند.
اما چه اتفاقی باعث به وجود آمدن این پدیده فرهنگی-موسیقایی شد؟ آفریقاییها عموما افرادی آیینی هستند. آنها موسیقی با حسی معنوی میدانند که از آن به عنوان ابزاری برای ارسال پیام برای خدایان خود استفاده میکنند. هر گروه قومی و آیینی، ریتم و معنای خاصی برای خود ساخته و توسعه داده است و در مورد خاص موسیقی لاتین ما بیشتر شاهد ضربهای ملودیک هستیم که در ادامه منجر به شکلگیری ریتمهایی نظیر چا-چا و باچاتا شده است.
خاستگاه دیگر ریتمهای اصطلاحا لاتین حاصل ورود بردگان آفریقایی به کشورهای محدوده آمریکای لاتین است.
حتی میتوان تانگو را نیز به عنوان یکی از نمونههای این سبک معرفی کرد که بیشتر به عنوان نشان فرهنگی آرژانتین و اروگوئه شناخته میشود و نشان دیگری از تاثیر موفق مهاجران بر جوامع دیگر است. در این مورد میتوان به حضور مهاجرانی از از اقوام شرق اروپا نظیر پولکاها اشاره کرد.
سازهای اصلی موسیقی لاتین
همانطور که پیش از این مطرح شد، تنوع سبکهای موسیقی که ریشه در موسیقی لاتین دارند، بسیار گسترده است. بنابراین فهرست سازهای این نوع از موسیقی بینهایت است. هدف این مقاله این است که سازهای اصلی ضربی این سبک را معرفی کنیم:
بونگوس Bongos، تمبورین Tambourine، کیز Keys، شکره Shekeres، بلز Bells، گویراس Güiras، ماراکاس Maracas، تیمپانیس Timpanis، بلاکز Blocks، آیوتلس Ayotls، آتاباق Atabaques
برای تعریف برخی از سبکهای موسیقی، باید توجه خود را به عناصر هارمونیک آن معطوف کنیم؛ نظیر گیتار آکوستیک که در سبکهایی مانند باچاتا Bachata و لامبادا Lambada رایج است؛ و همچنین ترومپت، فلوت، ساکسیفون، پیانو و کلارینت در سبکهایی مانند سالسا Salsa و کامبیا Cumbia. علاوه بر این سازهایی مانند ویولن، ارگان، کیبورد، بیس، کواترو و گیتار الکتریک نیز در این موسیقی استفادههای زیادی دارد.
فهرست سازهای این نوع از موسیقی بینهایت است.
در نهایت ما نمیتوانیم عناصر الکترونیکی یا دیجیتالی را که در موسیقی پاپ معاصر لاتین مورد استفاده قرار میگیرد و عنصری تاثیرگذار هستند را نادیده بگیریم. از سینتیسایزرها و درامز مشینها نمونههایی از این سازها یاد کرد. در مورد این موضوع، باید به مرنگه هاوس Merengue House اشاره کرد که در دهه ۹۰ به محبوبیت رسید و میتوان از آن با عنوان یک موفقیت انفجاری یاد کرد.
این سبک با ویژگی نواختن سازها با ضربآهنگ بالا با استفاده از سازهای درامز مشین، سینتی سایزر و ادوات کامپیوتری که هم نقش ساز داشتند و هم برای میکس استفاده میشد، شکل گرفته بود. این عامل باعث شد تا سبکهای موسیقی بیشتری به روند ترکیبی ساخت آثاری سنتزشده اضافه شوند و بتوانند صداهایی را با سازهای فیزیکی ضبط کنند و با استفاده از این ابزارها نمونههای آنها برداشته شود.
برای کسانی که هنوز گستره سازهای مختلف موسیقی آمریکای لاتین آنها را به تعجب وامیدارد، میتوان گفت در دوران ما دیگر رایانه را میتوان به عنوان یک ساز مستقل معرفی کرد و در کنار این برای رساندن صداهای ضبطشده به قابلیت پخش شدن، نیازمند میکس و مسترینگ است. همچنین لازم است که گفته شود که استفاده از این ابزارها کارکردی موثر در شبکههای اجتماعی دارد و ابزار موثر و اساسی در معرفی آهنگها است.
۵ واقعیت در مورد موسیقی آمریکای لاتین
موسیقی لاتین همچنان در حال رشد و تکامل است و برای اینکه بدانیم که چه عناصری باعث شده این نوع از موسیقی با این شدت رشد کند، چالشی مهم است. در این بخش ما پنج واقعیت بسیار جالب در مورد موسیقی آمریکای لاتین را که ممکن است پیش از این از آن اطلاع نداشتهاید، را ارائه میکنیم.
۱. هیچکس نمیتواند از ریتم فرار کند
اولین واقعیت این است که هیچکس نمیتواند از ریتمهای جذاب فرار کند. حتی کسلترین و کسلکنندهترین فرد هم ممکن نیست بتواند در حالی که یک ساز کوبهای در حال نواختن است، به تکاپو نیفتد. طبق مطالعات روانشناسی تکاملی علت این اتفاق این است که مغز با شنیدن این ریتمها، الگوهای ریتمیک شنیدهشده در دوران کودکی را به خاطر میآورد.
۲. موسیقی لاتین حاکم دوران استریم موسیقی است
دومین واقعیت این است که موسیقی لاتین حاکم دوران استریم موسیقی است و با میلیاردها بار تعداد پخش از سبکهای هیپ هاپ، ترپ Trap و حتی پاپ Pop و کانتری Country آمریکا پیش گرفته است که دههها صاحب اصلی ردههای بالای جداول موسیقی بودند. بر مبنای آمار یوتیوب، موزیک ویدئویی که بیشترین تعداد بازدید را دارد، آهنگ Despacito است که در حال ۲۰۱۷ منتشر شد و بیش از ۷ میلیارد بار در این سرویس پخش شده است.
اگر به نمودارهای سرویس YouTube Music در کشورهای آمریکای لاتین نگاهی بیندازید، تنها چیزی که خواهید دید، سبکهای رگیتون، کامبیا و موسیقی ترپی که به زبان اسپانیایی خوانده میشود است. اگر اکنون به همان نمودارها در ایالات متحده، آلمان یا ایتالیا رجوع کنید، این ترکیب شامل هزاران هنرمند سبک Reggaeton است که بیشتر آنها با هنرمندان مشهور آمریکایی همکاری کرده یا میکنند.
۳. پیش از این محلی، اکنون جهانی
واقعیت سوم اینکه، پیش از این محلی، اکنون جهانی است. موسیقی آمریکای لاتین یک جریان پرطرفدار در هر کشوری است. با گذشت چند دهه، علاقه به این نوع از موسیقی از اواسط دهه ۷۰ و به واسطه راک اسپانیایی و به دلیل توانایی ادغام با سایر سبکهای موسیقی بیشتر از پیش مورد توجه قرار گرفت. همین اتفاق در سالهای اخیر به واسطه حضور تهیهکنندگان موسیقی رگیتون و ای دی ام EDM (Electronic Dance Music) ادامه پیدا کرد و روند محبوبیت موسیقی لاتین افزایش پیدا کرد و به نظر میرسد که این محبوبیت روندی افزایش نیز داشته باشد.
۴. موسیقی لاتین متنوع است
واقعیت چهارم این است که موسیقی لاتین تقریبا با هر سبک دیگر به خوبی ترکیب میشود. منظور ما این نیست که خاستگاه موسیقی آمریکای لاتین از بین خواهد رفت؛ بلکه منظور این است که آنها تمایل دارند تا با در اختیار گرفتن جریان اصلی موسیقی، بیشتر از قبل بزرگ شوند و همچنین سبکهای زیادی وجود دارند که نیازمند ارتباط با موسیقی لاتین هستند.
۵. همکاریهای این سبک شبیه یک فرمول هستند
واقعیت پنجم ما این است که همکاریهای این سبک شبیه یک فرمول هستند. مردم عاشق گوش دادن به ساختههایی هستند که هنرمند مورد علاقهشان میتواند در کنار یک خواننده مهمان سبک Reggaeton ارائه دهد. آنها میتوانند به اندازه ۲۰ خواننده یا رپر در یک آهنگ باشند که قسمتهای مختلف را اجرا میکنند و هر کدام از آنها میتوانند ویژگیهای خاصی از صدای خود را به نمایش بگذارند. همکاری بین هنرمندان انگلیسیزبان و اسپانیاییزبان ممکن است در ابتدا عجیب به نظر برسد؛ اما پس از مدتی کاملا عادی به نظر خواهد رسید.
آهنگهای کلاسیک موسیقی آمریکای لاتین
حالا که شما با تاریخ موسیقی لاتین و اینکه از چه زمانی موسیقی لاتین شکل گرفت، آشنا شدید؛ بیایید با چند مورد از آهنگهای کلاسیک موسیقی آمریکای لاتین آشنا شویم.
گوانتانامرا از خوزیتو فرناندز (Guantanamera - Joseíto Fernández)
یک آهنگ کنجکاوانه که روایتگر داستان عاشقانه پسری کوبایی است که برای دختری که او را با نام از گوانتانامو Guajira Guantanamera خطاب میکند. منبع اصلی این آهنگ مشخص نیست؛ اما آنچه بیش از همه در بین مردم رایج است این است که خوزه مارتی José Martí عامل اصلی تاثیرگذار بر این آهنگ یا حداقل ترانه آن است. این آهنگ به واسطه اجرای هنرمندان زیادی از جمله سلیا کروز Celia Cruz، وایکلف ژان Wyclef Jean، کامپی سگوندو Compay Segundo، ساندپاپیرز The Sandpipers و تعداد زیادی از خوانندگان دیگر محبوبیت پیدا کرد.
بسامه موچو از لوئیس میگل (Bésame Mucho - Luis Miguel)
از مکزیک به جهان. این آهنگ یکی از شناختهشدهترین آهنگهای اسپانیایی است. پیانیست و آهنگساز، کنسولیتو ولازکوئز Consuelito Velázquez این آهنگ را در دهه ۱۹۳۰ نوشت و حتی نسخه انگلیسی آن نیز توسط بیتلز The Beatles اجرا شده است. در دوران اخیر، لوئیس میگل، ایل دیوو Il Divo و تالیا Thalía به همراه مایکل بوبله Michael Bublé اقتباسهای بسیار زیبایی از این آهنگ ارائه دادهاند.
زندگی ما از مارک آنتونی (Vivir Lo Nuestro - Marc Anthony)
موسیقی لاتین در دهه ۸۰ و ۹۰ و پیش از اولین اوج خود در دهه ۲۰۰۰، تحول بزرگی را به خود دید. آهنگی که توسط باسیلیو Basilio هنرمند پرطرفدار پانامایی ساخته شد، توسط مارک آنتونی Marc Anthony و ایندیا India ضبط شد به سرتاسر دنیا شناسانده شد و بدل به یک آهنگ عاشقانه واقعی شد.
کونگا از گلوریا استفان (Conga - Gloria Estefan)
آهنگی که توسط گروه موسیقی ماشین صدای میامی به رهبری گلوریا استفان در سال ۱۹۸۵ منتشر شد، به صورتی حیرتآور دنیا را به تسخیر درآورد. این آهنگ به مدت ۴۶ هفته متوالی در بین ۱۰ آهنگ داغ بیلبورد قرار گرفت و در ادامه بدل به یکی محبوبترین و تاثیرگذارترین آهنگهای لاتین شد و این فرصت را به همسرش، ایمیلیو استفان Emilio Estefan داد تا بتواند هنرمندان زیادی را تحت نام گروه موسیقی ماشین صدای میامی به دنیای موسیقی معرفی کند.
لیبرتانگو از آستور پیاتزولا (Libertango - Astor Piazzola)
قطعهای استادانه از آستور پیاتزولا و شاید پس از کارلوس گاردل Carlos Gardel تاثیرگذارترین آهنگساز تانگو تمام تاریخ باشد. این فقط یک آهنگ نیست؛ بلکه یک اثر پیشرفته است که با خلسهای ۳۶ دقیقهای کل بازی جاری در دنیای موسیقی دهه ۷۰ را تغییر داد. پس از این آهنگ این سبک به واسطه تاثیری که از موسیقی و فضای جز مدرن گرفته بود به تانگوی جدید Nuevo Tango تغییر نام داد. به واسطه حضور در بیش از ۵۰۰ اجرا و ضبط جداگانه از هنرمندان مختلف (از جمله من آن چهره را قبلا دیدهام I’ve Seen That Face Before از گریس جونز Grace Jones) لیبرتانگو اعتباری دستنیافتنی دارد.
لا کوکاراچا از جیمز لست (La Cucaracha - James Last)
این آهنگ هنوز هم به تمام کودکان در کشورهای آمریکای لاتین آموزش داده میشود، آهنگی با صدایی خندهدار که از ریتم مکزیکی کوردیو (Corrido) بهره گرفته است؛ اگرچه در ابتدا به عنوان یک آهنگ سیاسی شناخته میشد (مانند آهنگ رایج دیگر، بلا چاو Bella Ciao که از جنگ جهانی دوم باقی مانده است). اما چه کسانی در معروف شدن این آهنگ نقش داشتهاند؟ از جیپسی کینگز Gipsy Kings تا لوئیس آرمسترانگ Louis Armstrong یک ارتش کامل در این زمینه همکاری کردهاند.
آن روز که دوستم داری از کارلوس گاردل (El Día Que Me Quieras - Carlos Gardel)
هر کسی که از گوش دادن به تانگو لذت میبرد، باین این ساخته همیشه محبوب کارلوس گاردل را در یاد داشته باشد که در دهه ۱۹۹۰ بار دیگر لوئیس میگل در دوران اوج خود آن را به شهرت رساند و گستره محبوبیت آن را به خارج از گستره زبان اسپانیایی رساند.
هی حالش چطوره از تیتو پوئنته (Oye Cómo Va - Tito Puente)
این آهنگ یکی از عناصر اصلی موسیقی لاتین مدرن است که آن را میتوان به عنوان تجربهای از یک آزمایش همجوشی معرفی کرد. پیش از اینکه مامبو Mambo و سالسا در دهه ۱۹۶۰ بدل به موسیقیهایی بشنوند که امروزه میشناسیم، آنها باید با ترکیب المانهای بومی موسیقی کوبا و همچنین صداهای جز آمریکایی شروع میشدند، دقیقا به مانند کاری که تیتو پوئینته در این مورد انجام داد و کارلوس سانتانا Carlos Santana آن را در دهه ۱۹۷۰ به سطحی کاملا جدید رساند و بازسازی آهنگ Oye Cómo Va را ۶ هفته در جدول آهنگهای داغ بیلبورد نگه داشت.
دختری از ایپانهما از آنتونیو کارلوس ژوبیم (Garota de Ipanema - Antônio Carlos Jobim)
ترانهای که اصالتی اگزیستانسیالیستی دارد و متن ترانه به ناگاه بازنویس شد و نوعی دیگر از آهنگ پرطرفدار Guantanamera را شکل داد. این آهنگ در مورد پسری است که در حال گفتن داستن در مورد عشق یک دختر است؛ اما با فضایی شیرینتر. این آهنگ در ابتدا برای یک نمایش موزیکال ساخته شد؛ اما در سال ۱۹۶۳ اقتباس این آهنگ توسط گتز\گیلبرتو Getz/Gilberto آن را به دنیا شناساند (گروه ژوآو ژیلبرتو João Gilberto و استن گتز Stan Getz) و پس از آن توسط هنرمندان مشهوری نظیر فرانک سیناترا Frank Sinatra، الا فیتزجرالد Ella Fitzgerald، ساپرمز The Supremes، چر Cher، نت کینگ کول Nat King Cole و دیگران محبوبیت مضاعف پیدا کرد.
و او چگونه است؟ از خوزه لوئیس پرالس (¿Y Cómo es Él? - José Luis Perales)
از آنجا که قرار است هر سبکی و استایلی که به رشد صنعت موسیقی لاتین کمک کرده است را پوشش دهیم، پس هرگز نمیتوان از خوزه لوئیس پرالس را از این لیست حذف کرد. این آهنگی بود که برای اجرای خولیو ایگلسیاس Julio Iglesias نوشته شد؛ اما سرانجام توسط خود پرالیسدر سال ۱۹۸۲ ضبط شد. بعدها توسط رافائل Raphael و مارک آنتونی کاور شد و به عنوان یکی از نمادهای تصنیف یا پاپ لاتین مطرح شد.
جمعبندی و نقطه نظر نهایی در مورد موسیقی لاتین
غیرممکن است که بتوانیم موسیقی لاتین را به واسطه اینکه هر کشور سبکهای مخصوص به خود را در زمینهها و استایلهای مختلف توسعه داده است که منجر به شکلگیری ساختههای کاملا متمایز شده است، به صورت یک کلیت همگن تعریف کنیم؛ اگرچه به خوبی میتوانیم عناصر مشترک آنها را به مانند موارد مطرحشده در این مطلب شناسایی کنیم.
برای ما روشن است که مفهوم موسیقی لاتین جایی برای ثابت ماندن ندارد. این به آن دلیل است که این موسیقی در مسیر پیشرفت خود با دیگر سبکها از جمله پاپ جریان اصلی، موسیقی EDM و همچنین دیگر سبکهای موسیقی لاتین در هم آمیخته میشود. ۱۵ سال پیش و زمانی که هنوز خیلی از آن نگذشته است را نباید فراموش کرد که سالساتون Salsaton با ساختاری که چیزی جز سالسا و ترکیب با بیتهای آهنگهای رگیتون نبود ظهور کرد و به محبوبیت رسید تا به امروز را نباید فراموش کرد.
فهرستی از آهنگهای برتر تمام دوران که در بالا معرفی شد، نمونهای بسیار خوب از گسترهای است که در آن مفهوم موسیقی لاتین ساختار اصیل خود را دارد. این سبک همیشه تحت تاثیر سبکهای خارجی نظیر جز و راک بوده و خواهد بود تا آنها را با شیوهها و تکنیکهای جدید آهنگسازی و مجددا تولید و عرضه کند.
موسیقی آمریکای لاتین اکنون در آستانه شکوه قرار دارد و ممکن است که فرض کنیم که در طی ۱۰ سال آینده دنیای موسیقی به وضوح توسط نوازندگان و خوانندگان لاتین رهبری خواهد شد.
آیا شما هم از موسیقی لاتین لذت میبرید؟ آهنگ مورد خود را در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید، ما از شنیدن نظرات و علاقهمندیهای شما خوشحال خواهیم شد. همچنین بسیار خوشحال خواهیم شد که این مطلب را در شبکههای اجتماعی به اشتراک بگذارید.
این مطلب توسط کریستین پو (Cristian Poow) در وبسایت MusicGateway نوشته شده است و توسط تیم دنیای موسیقی به فارسی برگردانده شده است.
-