بیماری صرع یا تشنج در کودکان به نوع اختلال دوره ‌ای گفته می شود که به دلایل مختلفی اتفاق می ‌افتد. به طور معمول بیماری صرع در کودکان با علائمی مثل لرزیدن، تکان دادن تمام و یا بخشی از بدن همراه است. این موضوع معمولاً به صورت غیر قابل کنترل و یکباره اتفاق می‌افتد و از همین رو سبب بروز حرکاتی غیر طبیعی در کودک می شود. معمولاً علائم صرع در کودکان شباهت زیادی با علائم این بیماری در بزرگسالان دارد. اما به هر حال آشنایی با علائم تشنج در نوزادان برای تمام افراد خانواده و همچنین پرستار کودک اهمیت زیادی دارد و می تواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کند. در این مقاله می توانید با هر آن چیزی که لازم است در مورد صرع یا تشنج در کودکان بدانید آشنا شوید.

تشنج یا صرع در کودکان چیست و چرا اتفاق می افتد؟

تشنج یا صرع در واقع به اختلال در فعالیت الکتریکی مغز گفته می شود که معمولاً به صورت یک حمله عصبی بروز می کند. این مشکل زمانی ایجاد می شود که یک فعالیت شدید و یک باره در مغز ایجاد شده باشد. علت تشنج در کودکان معمولاً مشابه بزرگسالان است. اما در بسیاری از مواقع تشنج در کودکان بر اثر تب زیاد و یا اسپاسم ایجاد می ‌شود. به عنوان یک پرستار کودک باید بداند صرع یا تشنج ممکن است در هر سنی بروز کند. مهم ترین دلیل بروز صرع اختلال در ارسال سیگنال های مغزی می باشد که می تواند به هر دلیلی اتفاق بیفتد.

در مورد این که بیماری صرع ارثی است؟

باید بدانید که این بیماری در افرادی که زمینه ارثی دارند بیشتر است و از همین رو ژنتیک نیز می تواند در بروز این بیماری دخیل باشد.

علت بروز تشنج در کودکان

 به طور معمول از مهم ترین دلایل تشنج در کودکان می توان به تب بالا، عفونت های ویروسی، ضایعات عصبی و یا ابتلا به بیماری صرع اشاره کرد. از طرف دیگر ابتلا به برخی از بیماری های ژنتیکی، افت شدید قند خون و همچنین آسیب های مغزی نیز می تواند در بروز این بیماری دخیل باشد. توجه داشته باشید که اگر مادر در حین بارداری از برخی داروهای خاص استفاده کند، ممکن است کودک به این مشکل مبتلا شود. در پاسخ به این سوال که بیماری صرع از چه زمانی شروع می شود باید بدانید که گاهی اوقات یک نوزاد به این بیماری مبتلا می شود و گاهی اوقات یک فرد سالخورده. از همین رو تشنج ممکن است در هر سنی بروز کند.

بیماری صرع در کودکان همان تنشج می باشد که بیشتر  تشنج ارثی در کودکان ظاهر می شود و نشانه های آن تب زیاد، عفونت ویروسی و… خود را نشان می دهد و شبیه صرع در بزرگسالان است و روش درمان بستگی به پیشرفت آن می باشد ولی یکی از روش ها رژیم کتوژنیک می باشد.

مهم ترین علائم صرع

از آن جایی که تشنج به دلایل مختلفی در کودک اتفاق می افتد و بر این علائم آن نیز می تواند به صورت های متفاوتی بروز کند به طور معمول علائم بیماری صرع در سالمندان و بزرگسالان با کودکان مشابه است. فردی که دچار تشنج می شود ممکن است برای مدت کوتاهی بدون واکنش و ثابت به یک نقطه خیره شود. سپس عضلات شل شده بر روی زمین می افتد. در این شرایط برخی از کودکان کنترل ادرار خود را از دست می دهند. عضلات کودک منقبض می شود و اندام ها شروع به لرزش می کنند.

ممکن است کودک برای لحظه ای شما را نشناسد و یا حتی نداند در چه موقعیتی قرار دارد. گاهی اوقات تشنج در نوزادان با لرزش ناگهانی لب ها همراه است. حرکتی درست مثل جویدن که معمولاً با حرکات کنترل شده چشم ها همراه می شود. به عنوان پرستار کودک در منزل و یا فردی که وظیفه نگهداری از کودک را بر عهده دارد باید بدانید که در زمان تشنج ممکن است تنها یک قسمت از بدن فرد دچار لرزش شود.

روش های تشخیص بیماری صرع

آشنایی با علائم بیماری صرع برای پرستار کودک در منزل و همچنین فردی که وظیفه نگهداری از کودک را بر عهده دارد اهمیت زیادی دارد. اما به هر حال تشخیص نهایی این بیماری باید توسط پزشک انجام شود. به طور معمول برای تشخیص تشنج در کودکان از روش‌هایی مثل الکترو آنسفالوگرافی و همچنین انجام آزمایش های متعدد استفاده می شود. به عنوان پرستار کودک باید بدانید با مشاهده کوچک ترین علائم صرع باید کودک را بلافاصله نزد پزشک ببرید. به طور معمول پزشک با اندازه گیری میزان اکسیژن خون، میزان قند خون، کشت ادرار و همچنین کشیدن مایع نخاعی و عکسبرداری از مغز قادر به تشخیص بیماری خواهد بود. در بسیاری از مواقع با سی تی مغز، ناهنجاری های مغزی، خونریزی و یا تومورهای مغزی مشاهده می شود.

اقداماتی که باید در زمان تشنج کودک انجام دهید

قبل از هر چیز باید بدانید که شما به عنوان پرستار کودک در منزل و یا فردی که وظیفه نگهداری از کودک را بر عهده دارد موظف هستید تا با مشاهده علائم تشنج هر چه سریع‌ تر اقدامات فوری برای جلوگیری از آسیب های بیشتر را انجام دهید. برای این کار باید مراحل زیر را دنبال کنید:

• ابتدا کودک را به پهلو بخوابانید.
• کلیه اجسام تیز برنده و خطرناک را از اطراف بردارید.
• بهتر است در این شرایط چیزی در دهان کودک قرار ندهید و یا سعی نکنید زبان او را نگه دارید.
• تا بهبود کامل حال کودک و هوشیار شدن او باید در کنارش بمانید.
• مطمئن شوید بعد از تشنج کودک به خوبی نفس می‌کشد. اگر تنفس کودک دچار اختلال شد و یا احساس کردید که نفس نمی کشد باید هرچه سریع تر از تنفس دهان به دهان استفاده کنید. توجه داشته باشید که استفاده از این روش آن هم زمانی که کودک در حال تشنج است، می ‌تواند به او آسیب برساند. بنابراین این کار را حتماً بعد از تمام شدن تشنج انجام دهید. 
• به عنوان پرستار کودک و یا فردی که وظیفه نگهداری از کودک را بر عهده دارد باید بدانید که تا زمانی که کودک به طور کامل هوشیار نشده هیچ آب غذا و داروی به او ندهید. بعد از اینکه تشنج تمام شد حتماً مقدار تب کودک را بررسی کنید و در صورتی که تب داشت هر چه سریع تر اقدامات لازم برای برطرف کردن تب را انجام دهید. در این شرایط بهتر است از قرص استامینوفن استفاده کنید و لباس های گرم کودک را در آورید.

درمان بیماری صرع

فردی که وظیفه مراقبت از کودک را بر عهده دارد باید بدانید که آیا کودک از داروهای ضد صرع استفاده می کند یا خیر. کودکانی که به صرع مبتلا هستند باید تحت نظر پزشک از دارو استفاده کنند. از طرف دیگر بیماری صرع و رژیم غذایی نیز ارتباط تنگاتنگی با هم دارند. به طوری که مصرف برخی از غذاها و خوراکی ها می تواند علائم بیماری را تا حدود زیادی کاهش دهد. معمولاً کودکانی که به دلیل تنوع و یا تنها یک بار به صرع مبتلا می شوند نیازی به درمان و داروی ندارند. اما اگر این اتفاق به صورت مکرر رخ دهد، کودک باید از دارو و مکمل هایی استفاده کند. یکی دیگر از روش های درمان بیماری صرع رعایت کردن رژیم کتوژنیک است.

این رژیم با محدود کردن مقدار کربوهیدرات و مصرف چربی به تولید ماده ای به نام کتون در بدن می ‌شود و این ماده می ‌تواند در کنترل صرع در کودکان موثر باشد. به عنوان پرستار کودک و فردی که وظیفه نگهداری از کودک را بر عهده دارد باید بدانید برای درمان بیماری صرع کودک باید حداقل تا ۲ سال از این رژیم پیروی می کند. روش بعدی که برای درمان بیماری صرع کودکان استفاده می ‌شود جراحی است. زمانی که کودک با استفاده از داروها و رعایت کردن رژیم کتوژنیک درمان نشود و یا در ناحیه باشد باید از روش جراحی برای درمان استفاده نمود.

بیماری صرع چه عوارضی دارد؟

به طور کلی باید بدانید که علتی که موجب بروز تشنج در کودک می شود روی عوارض این مشکل نیز تأثیر می گذارد. به عنوان فردی که وظیفه نگهداری از کودک را بر عهده دارد باید بدانید که در تشنج هایی که بیشتر از 5 دقیقه طول می کشد، باید حتماً از پزشک کمک بگیرید. به عنوان پرستار کودک در  پاسخ به این سوال که آیا بیماری صرع خطرناک است. باید بدانید که گاهی اوقات ممکن است فرد بعد از تشنج قادر به نفس کشیدن نباشد و یا بعد از تشنج اول تشنج دوم را تجربه کند. در این شرایط ممکن است در صورت تأخیر در مراجعه به پزشک جان کودک به خطر بی افتد.

 به عنوان پرستار کودک در منزل باید بدانید که رایج ترین عوارض صرع معمولاً سقوط و برخورد فرد با جسم تیز است. از همین رو باید به شدت مراقب این موضوع باشید. به علاوه در اکثر مواقع افرادی که به صرع مبتلا هستند معمولاً از لحاظ روحی ضعیف تر هستند و از همین رو به عنوان پرستار کودک در منزل باید حواستان بیشتر به این کودکان باشد و در صورت نیاز از یک مشاور یا روانشناس کمک بگیرید.

جمع بندی نهایی

تشنج بیماری است که افراد زیادی با آن درگیر هستند. به عنوان پرستار کودک در منزل و فردی که وظیفه نگهداری از کودک را بر عهده دارد، باید با علائم و روش های مراقبت از این افراد به خوبی آشنا باشید. به یاد داشته باشید که در صورت مشاهده علائم برای اولین بار حتماً کودک را نزد پزشک ببرید و برای درمان و تشخیص بیماری اقدام کنید.