وقتی مویرگ‌ها گشاده می‌شوند، خطوط شبکه‌ایی و قرمز رنگی را روی پوست می‌بینید که در اصطلاح پزشکی به آن رگ‌های عنکبوتی (spider veins یا Telangiectasia) می‌گویند. آنها معمولا به صورت خوشه‌ایی روی سطح پوست ظاهر می‌شوند. این رگ‌ها را در هر قسمتی از بدن می‌توانید ببینید اما بینی، ران، گونه‌ها، اطراف چشم و انگشتان دست بیش از سایر اندام‌های بدن تحت تاثیر آن قرار می‌گیرند. رگ‌های عنکبوتی معمولا به رنگ آبی، بنفش یا قرمز هستند و هیچ درد، خارش یا سوزشی ندارند.

علت ایجاد رگ‌های عنکبوتی چیست؟

علت ایجاد رگ‌های عنکبوتی به عملکرد دریچه‌هایی بازمی‌گردد که داخل رگ‌ها قرار دارند. خون دست و پا از طریق سیاهرگ‌ها به سمت قلب هدایت می‌شود. آنها دریچه‌های یکطرفه‌ای دارند که مانع از بازگشت خون می‌شوند. بیماری‌های زمینه‌ایی، ضربه و آسیب باعث ضعیف شدن این دریچه‌ها خواهند شد. به همین دلیل خون در مسیر اصلی خود جریان پیدا نمی‌کند و در داخل رگ جمع می‌شود. این مشکل به تدریج باعث ایجاد رگ‌های شاخه‌ایی یا همان عنکبوتی خواهد شد.

فاکتورهای زیر در ایجاد تلانژکتازی موثر هستند:

• بارداری
• ژنتیک
• بیش از حد نشستن یا ایستادن
• قرار گرفتن در زیر نور خورشید
• عوامل جوی مانند سرما، گرما و باد
• ضربه به پوست
• جراحی
• نوشیدن بیش از حد مشروبات الکلی
• مصرف داروهایی که باعث گشاد شدن رگ‌های خونی می‌شوند.
• مصرف طولانی مدت داروهای خوراکی یا موضعی کورتیکواستروئیدهای
• بیماری‌های زمینه‌ایی مانند روزاسه (رزاسه)

علائم رگ عنکبوتی چیست؟

از شایع‌ترین علائم رگ‌های عنکبوتی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بروز رگ‌های ریز و نخ مانند که به رنگ آبی،‌ بنفش یا قرمز هستند. رنگ‌ها به نوع شریان بستگی دارد.
• پهنای این رگ‌ها چیزی حدود ۱ تا ۳ میلیمتر است
• همراه آن با عوارضی مانند خارش و درد مواجه نیستید.

عارضه رگ‌های عنکبوتی چگونه تشخیص داده می‌شود؟

پزشک متخصص پوست با بررسی علائم و شرح حال بیمار، این عارضه را تشخیص می‌دهد. برای این منظور به آزمایش خاصی نیاز ندارید. پزشک معالج برای بررسی‌ها بیشتر و تشخیص احتمالی بیماری‌های زمینه‌ایی ممکن است آزمایش خون یا تست‌های تصویربرداری مانند سی‌تی اسکن یا ام‌آر‌ای (MRI scans) را تجویز کند.

از جمله بیماری‌های زمینه‌ایی مرتبط با این عارضه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• روزاسه (رزاسه): که نوعی بیماری پوستی مزمن است. این بیماری باعث ایجاد رگ‌های عنکبوتی در ناحیه مرکزی صورت می‌شود.
• سندرم HHT یا (Osler-Weber-Rendu): که نوعی اختلال ارثی در رگ‌های خونی است. این بیماری منجر به خونریزی اندام‌های داخلی می‌شود. لکه‌های قرمز و بنفش پوستی، کم خونی، سردردهای میگرنی، خون در مدفوع، تنگی نفس، خون دماغ شدن‌های مکرر و خستگی‌های بی‌دلیل از رایج‌ترین نشانه‌های این بیماری هستند.
• سندرم استورج وبر (Sturge-Weber Syndrome) که جز بیماری‌های نادر و مادرزادی است. این سندرم در گروه بیماری‌های اعصاب و پوست قرار می‌گیرد و نوعی اختلال عروقی است.

درمان رگ‌های عنکبوتی پوست چگونه است؟

لیزر درمانی

این تکنیک روشی کم تهاجمی برای درمان رگ‌های عنکبوتی و واریسی است. در طی آن از نور قوی و متمرکز برای درمان استفاده می‌شود. اشعه باعث تجزیه و خشک شدن رگ عنکبوتی خواهد شد. برای لیزردرمانی به هیچ تزریقی نیاز ندارید. قبل از لیزر درمانی حتما در مورد داروهای مصرفی با پزشک مشورت کنید. مصرف برخی داروها مانند آسپرین ممکن است قطع یا محدود شود. همچنین شب قبل از کرم، روغن یا لوسیون نیز استفاده نکنید.

پس از لیرز به دوره نقاهت خاصی نیاز ندارید و می‌توانید به فعالیت‌های روزمره خود ادامه دهید. در ساعات ابتدایی پس از آن احتمالا احساس گرما می‌کنید که می‌توانید با کمپرس سرد آن را برطرف نمایید. همچنین در روزهای ابتدایی پس از لیزردرمانی بهتر است ورزش‌های هوازی انجام ندهید و حمام آب داغ هم نگیرید.

اسکلروتراپی (sclerotherapy):

این تکنیک درمانی در مطب پزشک قلب و عروق انجام می‌شود و نیازی به بستری شدن ندارد. در طی آن پزشک محلولی را به درون رگ تزریق می‌کند. پس از آن ممکن است کمی احساس درد و گرفتگی داشته باشید که پس از چند دقیقه برطرف می‌شود. این شیوه درمانی معمولا چیزی حدود ۳۰ تا ۴۰ دقیقه طول می‌کشد. ممکن است پزشک پس از آن پوشیدن جوراب‌های واریسی را نیز به شما پیشنهاد کند. در هر جلسه از اسکلروتراپی ۵۰ تا ۸۰ درصد رگ‌های عنکبوتی و واریسی از بین می‌روند. تعداد جلسات درمانی به وسعت و شدت عارضه بستگی دارد.

معمولا ۳ تا ۶ هفته طول می‌کشد تا تاثیر تزریق دارو را ببینید. اگر شدت این عارضه زیاد می‌شود احتمالا پس از گذشت ۳ تا ۴ ماه نتیجه درمان را خواهید دید.

جراحی لیگاسیون

پزشک متخصص معمولا برای درمان رگ‌های واریسی بزرگ این شیوه درمانی را تجویز می‌کند. در طی آن پزشک با یک برش کوچک رگ را می‌بندد. برای این جراحی به بیهوشی عمومی و بستری شدن نیاز است. مدت زمان آن چیزی حدود ۶۰ تا ۹۰ دقیقه خواهد بود. این تکنیک معمولا برای رگ‌های عنکبوتی مورد توجه قرار نمی‌گیرد چون آنها نسبت به رگ‌های واریسی کوچکتر هستند.

چگونه از زیاد شدن رگ‌های عنکبوتی پیشگیری کنیم؟

• از کرم‌های ضد آفتاب مناسب استفاده کنید.
• تحرک داشته باشید.
• از جوراب‌های فشرده و مخصوص واریس استفاده کنید.
• اگر اضافه وزن دارید به فکر کاهش آن باشید.
• بیش از حد به سونا نروید.
• لباس‌های تنگ و چسبان بخصوص در ناحیه کمر، مچ پا و لگن نپوشید.
• پس از نشستن یا ایستادن‌های طولانی مدت، به پشت دراز بکشید و پاهای خود را کمی بالاتر از سطح قلب قرار دهید.
• از مصرف نوشیدنی‌های الکلی خودداری کنید.

سخن آخر

عارضه رگ‌های عنکبوتی می‌تواند به شکل شبکه‌ایی، شاخه‌ایی، لکه‌ایی یا خطی روی پوست ظاهر شود. آنها بیشتر از جنبه زیبایی بیمار را تحت تاثیر قرار می‌‌دهند و عوارض چندان جدی به همراه ندارند. جراح قلب و عروق معمولا برای درمان رگ‌های ریز و سطحی از لیزر و برای رگهای عنکبوتی درشت‌تر از اسکلروتراپی استفاده می‌کند. اینکه کدام تکنیک برای شما مناسب است به نظر پزشک و شدت عارضه بستگی دارد. برای این منظور می‌توانید از مشاوره آنلاین با جراح قلب و عروق در سایت درمانکده استفاده کنید.

سوالات رایج