شپش یکی از متداول‌ترین انگل‌های پوستی در میان افراد کشورهای مختلف است. در این مقاله بررسی خواهیم کرد که شپش از چیست، شپش با چه چیزی از بین میرود.

براساس آمار مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های آمریکا، هر ساله حدود 12 میلیون نفر دچار شپش می‌شوند. وضعیت سایر کشورها نیز از این حیث چندان بهتر نبوده و گرفتار شپش شدن یک مشکل مشترک در بین همه افراد جهان به حساب می‌آید. یکی از راه‌هایی که می‌تواند به کاهش تعداد افرادی که به شپش دچار می‌شوند آگاهی عمومی نسبت به آن است. به همین بهانه، در ادامه این مطلب قصد داریم بررسی کنیم که شپش از چیست، چگونه به وجود می‌آید و با استفاده از اطلاعات پزشکی، راهکارهایی برای از بین بردن شپش ارائه خواهیم کرد؛ با ما همراه باشید.

شپش از چیست و چگونه به وجود میاید؟

شپش نوعی انگل است که خود را به موی سر انسان یا حیوانات متصل کرده و از خون آن‌ها تغذیه می‌کند. متداول‌ترین نوع شپش در انسان‌ها شپش سر است. شپش سر معمولا با نوعی التهاب همراه خواهد شد که در اصطلاح پزشکی «پدیکولوزیس» نام دارد. اینکه شپش از چیست و چگونه به وجود آمده است هنوز دقیقا مشخص نیست اما شپش‌ها برخلاف تصور خیلی‌ها از هوا انتقال نیافته و تنها راه انتقال آن‌ها از انسان به انسان است. بنابراین، بروز شپش در یک نفر به دلیل عدم بهداشت فردی نیست و در تماس بودن با یک فرد دیگر که شپش دارد به سادگی می‌تواند باعث انتقال شپش شود. البته، ممکن است در جوامعی که سطح بهداشت و آگاهی عمومی نسبت به چنین موضوعاتی پایین است باعث بیشتر شدن انتقال شپش بین افراد شود.

انواع شپش

شپش‌ها از نظر ویژگی و رفتار با یک دیگر متفاوت بوده و به سه نوع شپش سر، شپش بدن و شپش عمومی تقسیم می‌شوند. شناخت هر کدام از این سه نوع، به ما برای اینکه دریابیم شپش چگونه از بین میرود بسیار مفید خواهد بود.

شپش سر

شپش سر یک نوع انگل وابسته است. این بدان معناست که نمی‌تواند بدون یک میزبان انسانی زنده بماند. این نوع از شپش تنها می‌تواند در میزبان‌های انسانی زندگی کند، بنابراین شما نمی‌توانید آن‌ را از سگ، گربه و یا هر نوع حیوان خانگی دیگر مو داری که ممکن است دچار شپش شده باشد بگیرید.

شپش سر بال ندارد و نمی‌تواند پرواز کند. این نوع شپش شش پا داشته که در انتها آن‌ها پنجه‌های قوی برای چسبیدن به پوست سر میزبان وجود دارد.
شپش سر می‌تواند در هر نقطه از پوست سر زندگی کند، اما آن‌ها معمولا بر روی موهای پشت گردن و اطراف گوش‌ها که گرم‌ترین نقاط سر هستند یافت می‌شوند.

شپش بدن

شپش بدن کمی متفاوت از شپش سر است. این نوع از شپش بجای بدن بر روی لباس تخم گذاری می‌کند. شپش بدن بر روی لباس‌های افراد زندگی می‌کند و تنها زمانی که نیاز به تغذیه داشته باشد به بدن مراجعه خواهد کرد. شپش بدن ممکن است حامل چند نوع بیماری از قبیل موارد زیر باشد:

• تیفوس اپیدمیک
• تب راجعه
• تب ترانشه

شپش بدن تنها نوع شپش شناخته شده برای انتقال بیماری به شمار می‌رود.

شپش عمومی

شپش عمومی یک گونه از شپش با پاهای جلویی بزرگ است که این مسئله آن‌ها را به خرچنگ‌های میکروسکوپی معروف کرده است. شپش‌های عمومی کوچک‌ترین نوع شپش هستند و معمولا از طریق رابطه جنسی از یک فرد به فرد دیگر منتقل می‌شود. این نوع شپش‌ها در موهای ناحیه تناسلی میزبان خود زندگی می کنند و ممکن است در این ناحیه خارش ایجاد کند.

راه‌های انتقال شپش

اینکه شپش چگونه انتقال پیدا می‌کند به نوع شپش بستگی دارد. شپش سر از دو روش انتقال مستقیم سرد و یا استفاده از کلاه یا روسری مشترک انتقال پیدا می‌کند. شپش بدن نیز می‌تواند از طریق لباس‌های مشترک انتقال پیدا کند و همانطور که عنوان شد، شپش عمومی از طریق رابطه جنسی منتقل می‌شود.

شپش را چگونه از بین ببریم؟

برخلاف روش‌های انتقال، راه حل اینکه شپش را چگونه از بین ببریم بین انواع مختلف این انگل چندان متفاوت نیست و به طور مثال اگر سوال ما این باشد که شپش سر را چگونه از بین ببریم، روش پیشنهادی برای شپش بدن نیز کاربرد خواهد داشت.
به طور کلی، سه روش برای از بین بردن شپش وجود دارد که عبارتند از:

• کشتن شپش
• کشتن و از بین بردن تخم شپش
• پاکسازی لباس‌ها و نواحی بدن آلوده

متداول‌ترین روش از بین بردن شپش، استفاده از نوعی شامپو به نام «پدیکولید» است. بعد از استفاده از این شامپو در ناحیه آلوده، مو آن قسمت نباید تا حدود 2 روز شسته شود.

در صورتی که قصد دارید تخم‌های چسبیده شده شپش به روی مو خود را از بین ببرید می‌توانید از شانه‌های ضد شپش استفاده کنید. این شانه‌ها دندانه‌هاییی بسیار ریز با فاصله کم را دارا هستند و اجازه عبور تخم‌های شپش را از خود نمی‌دهند.

علاوه بر این‌ها، شما باید هر نقطه از خانه یا محل کار خود را که مو بر روی آن ریخته با دقت جارو برقی بکشید. هر نوع وسیله خواب یا لباسی که در معرض شپش قرار گرفته نیز لازم است با ماشین لباسشویی با آب گرم شسته شود.
ممکن است که برخی محصولات سنتی برای از بین بردن شپش وعده‌های وسوسه انگیزی را به شما بدهند که باعث شود از دارو شپش برای خود یا بچه‌های خود استفاده نکنید.
اما نکته حائز اهمیت این است که هیچکدام از این محصولات سنتی مورد تایید سازمان غذا و دارو آمریکا نیستند و اثرگذاری لازم را برای از بین بردن شپش ندارند.

شپش در چه دمایی می میرد؟

اینکه شپش در چه دمایی می‌میرد یک سوال متداول برای افرادی است که قصد دارند شپش خود را با حمام کردن یا آب گرم از بین ببرند. هرگونه قرار گرفتن در معرض دمای بالای 55 درجه می‌تواند به از بین رفتن شپش بی‌انجامد و قرار دادن لباس یا هر چیز دیگری که دچار شپش شده است در این دما نیز می‌تواند آن‌ها را نابود کند.

شپش چند روز زنده میماند؟

هر شپش در صورتی که بدون مزاحم از خون میزبان تغذیه کند می‌تواند تا حدود 30 روز زنده بماند اما اگر به هر دلیلی قادر به تغذیه از خون میزبان نباشد بیشتر از یک یا دو روز زنده نخواهند ماند.

 پیشگیری از شپش

به طور کلی، هیچ روش موثری برای پیشگیری از شپش وجود ندارد. سعی کنید که تا حد امکان از ارتباط با دیگران، به ویژه افرادی که مشکوک به داشتن شپش هستند، خودداری کرده و همچنین از اشتراک لوازم شخصی خود(به ویژه شانه و برس) با دیگران بپرهیزید.

لباس‌ها و وسایل خواب نیز نقش مهمی در انتقال شپش بازی می‌کنند. اگر زیاد در مسافرخانه‌ها یا هتل‌ها اقامت دارید حتما از تازه بودن ملحفه‌ها و سایر لوازم خواب اطمینان حاصل کرده و همچنین تا حد امکان لباس‌های دیگران را بر تن نکنید.

کلام آخر

شپش نوعی انگل است که می‌تواند از فردی به فرد دیگر منتقل شود. سه نوع شپش سر، شپش بدن و شپش بدن وجود دارد اما شپش سر متداول‌ترین نوع آن‌ها به حساب می‌آید. شپش سر به موی میزبان خود چسبیده و از خون آن تغذیه می‌کند. شپش در دمای 55 درجه سانتیگراد مرده و همچنین استفاده از شامپو پدیکولید متداول‌ترین روش برای درمان آن به حساب می‌آید اما راه حل قطعی برای پیشگیری از شپش وجود ندارد.