بسیاری از خانم ها در زمان عادت ماهانه خود با اختلالی به نام pms مواجه میشوند که در این مقاله میخواهیم به آن بپردازیم. همچنین قصد داریم تفاوت pms و pmdd را با یکدیگر بررسی کنیم. تا پایان این مطلب با ما همراه باشید و در آخر سوالات خود را مطرح بفرمایید.
سندرم پیش از قاعدگی یا اختلال pms چیست؟
به اختلالاتی که پیش از قاعدگی برای بانوان اتفاق می افتد سندرم پیش از قاعدگی میگویند. حدود 48 درصد از بانوان به این اختلال مبتلا هستند که حدود بیست درصد آن ها این اختلالات را با شدت بالاتری تجربه میکنند که برای رفع آن باید به پزشک مراجعه کنند.
این سندرم بعد از روز تخمک گذاری شروع میشود و تا دورۀ بعدی ادامه دارد. معمولا بین 13 تا 15 روز طول میکشد و در افراد متفاوت است، ولی این تایم معمولاً ثابت است.
علل بروز سندرم پیش از قاعدگی یا اختلال pms چیست؟
با وجود تحقیفاتی که در طی این چند سال در مورد این سندرم انجام شد هنوز علت دقیقی برای پیدایش آن ذکر نشده است ولی اگر بخواهیم به طور کلی به این سوال که علت این اختلال چیست پاسخ بدهیم میتوانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
تغییرات هورمونی: در برخی از افراد تغییرات هورمونی باعث پیدایش سندرم پیش از قاعدگی میشود، این افراد در بارداری یا پس از رسیدن به زمان یائسگی از شر اختلال pms خلاص میشوند.
افسردگی: افرادی که به افسردگی مبتلا هستند میتوانند این اختلال را با شدت بیشتری تجربه کنند، افسردگی علائمی دارد که بخشی از آن با علائم اختلال pms همپوشانی دارند.
تغییرات شیمیایی مغز: سرتونین یکی از انتقال دهنده هایی است که در سیستم اعصاب ما بسیار موثر و کارآمد است، تغییرات در سطح این ماده شیمیایی میتواند باعث بروز مشکلاتی در خلق افراد شود. سروتونین نا کافی میتواند باعث بروز افسردگی پیش از قاعدگی، احساس خستگی، تغییر در اشتها و اختلالات خواب شود.
عوامل خطر سندرم پیش از قاعدگی یا اختلال pms
برای این اختلال تعدادی عوامل خطر مطرح شده است. اگر فردی این موارد را تجربه کرده باشد احتمال اینکه اختلال pms یا سندرم پیش از قاعدگی را تجربه کند بالا میرود. این علائم شامل:
- داشتن سابقه افسردگی، اختلال دوقطبی، افسردگی پس از زایمان
- ژنتیک
- خشونت خانگی
- سوء مصرف مواد
- آسیب فیزیکی
- ضربه عاطفی
نشانه های سندرم پیش از قاعدگی یا اختلال pms
حدود یک هفته قبل از شروع قاعدگی علائم اختلال pms بروز میکند، ورم بدن، تغییرات خلقی، نفخ، خستگی، بی حوصلگی، سنگینی و کرختی بدن از علائمی هستند که خود را نشان میدهند. سندرم پیش از قاعدگی در بین بانوان بسیار شایع میباشد. از آنجایی که برخی از علائم این سندرم با بارداری شباهت دارد ممکن است افراد این دو را با یکدیگر اشتباه بگیرند. در ادامه علائم این سندرم را یک به یک نام میبریم:
- نفخ شکم
- درد شکم
- درد پستان
- آکنه
- اشتهای بسیار زیاد برای مصرف مواد غذایی مخصوصاً شیرینی جات
- یبوست
- اسهال
- سر درد
- حساسیت به نور و صدا
- خستگی
- تحریک پذیری
- اختلال در الگوی خواب
- اضطراب
- افسردگی
- غمگینی
- طغیان های احساسی
درمان این اختلال چگونه است؟
برای درمان اختلال pms در ابتدا توصیه میشود که با تغییر در سبک زندگی از بروز این بیماری پیشگیری شود، اصلاح الگوی زندگی همیشه بر دیگر راه های درمانی مقدم است. اگر علائم این بیماری ادامه دار بود و با تغییر سبک زندگی از شدت و حدت آن کم نشد میتوان از راه های درمان دارویی برای آن بهره برد اما همانطور که ذکر شد اولویت با درمان غیر دارویی می باشد.
درمان غیر دارویی
- مدیتیشن یا مراقبه: پیشنهاد میشود همۀ افراد مدیتیشن را فرا بگیرند، مدیتیشن میتواند اضطراب و افسردگی را به میزان زیاد کاهش بدهد.
- مصرف ویتامین و مواد مغذی: مصرف مکمل های ویتامین B6 میتواند در رفع موارد خفیف این اختلال موثر باشد.
- طب سوزنی: طب سوزنی از آن روش های کاهش دردی است که هنوز اطلاعات دقیقی از ساز و کار آن به دست نیامده است ولی برای این بیماری توانسته نتایج خوبی را از خود به جا بگذارد.
- ورزش: ورزش کردن همیشه جواب است! زمانی که ورزش میکنیم هورمون دوپامین در بدن ترشح میشود که به آن هورمون لذت نیز گفته میشود. بنابر این ورزش کردن میتواند تا حد بسیار زیادی از علائم افسردگی در این اختلال کاهش دهد، اضطراب را کنترل کند و عملکرد را بهبود بخشد.
درمان دارویی
- دارو های مهار کننده بازجذب سروتونین: سرترالین، فلوکستین، سیتالوپرام،پاروکستین از جمله داروهای مهارکننده بازجذب سروتونین هستند. در واقع این دارو ها با فعالیتی که انجام میدهند باعث میشود که سروتونین باز جذب نشود، در نتیجه سروتونین بیشتری بین سلول های عصبی باشد تا انتقال پیام به درستی انجام بگیرد. این دارو ها حدود دو ماه زمان میبرد تا تاثیرات خود را نشان بدهند.
- قرص های جلوگیری از بارداری: در برخی از بانوان این دارو ها برای رفع علائم سندرم پیش از قاعدگی موثر بوده و در برخی دیگر نقش تشدید کننده داشته است. در موارد بسیار نادر، این داروها باعث ایجاد لخته در پا و ریه میشود.
- آگونیست هورمون آزاد کننده گنادوتروپین: این دسته از دارو های از ترشح پروژسترون و استروژن از تخمدان ها جلوگیری میکنند در نتیجه نوعی یائسگی موقتی برای فرد ایجاد میکنند. نکته ای که قابل توجه است این است که این داروهای نیز عوارض خاص خود را دارند که از جمله میتوان به احساس گرگرفتگی و در صورت مصرف طولانی مدت این دارو میتوان به پوکی استخوان نیز اشاره کرد. به دلیل داشتن عوارض بسیار و هزینه بر بودن خیلی این روش توصیه نمیشود.
تفاوت pms و pmdd چیست؟
احتمالا نام اختلال ملال پیش از قاعدگی یا pmdd را شنیدید. این اختلال شباهت زیادی با pms دارد. از این رو ممکن است گاهی این دو اختلال با یکدیگر اشتباه گرفته شوند. در واقع طبق آخرین تحقیقات اختلال pmdd در DSM5 جایگزین pms میباشد. در واقع پی ام اس را سندرم و نشانگان میدانستند و آن را اختلال در نظر نمیگرفتند ولی اخیرا آن را اختلال ملال پیش از قاعدگی یا pmdd می نامند.
بهتر است برای اینکه تفاوت این دو را بهتر متوجه شویم به DSM 5 مراجعه کنیم. ما در اینجا بر این اساس برای شما به مولفه های این اختلال اشاره میکنیم تا تفاوت pms و pmdd را بهتر متوجه بشوید:
ملاک های تشخیصی:
- در هفته آخر قبل از شروع قاعدگی باید دست کم 5 علامت وجود داشته باشد، این علامت ها ظرف چند روز بعد از شروع قاعدگی باید کاهش یابند و به سمت بهبود حرکت کنند، همچنین در ظرف یک هفته پس از قاعدگی به حداقل رسیده یا رفع شوند.
- یک یا تعداد بیشتری از علائم زیر را داشته باشند:
الف) ناپایداری عاطفی محسوس( مانند نوسانات خلقی، احساس غمگینی یا گریه ناگهانی و یا حساسیت بیشتر نسبت به طرد).
ب)افزایش تعارضات بین فردی، تحریک پذیری یا خشم محسوس
ج) افکار خودسرزنشگر، احساس افسردگی و ناامیدی بسیار
د) احساس برانگیختگی، اضطراب و تنش بیش از اندازه
3. یک یا تعداد بیشتری از علائم زیر را نیز باید داشته باشد که وقتی با علائم ملاک شماره دو جمع شوند به عدد پنج برسند:
الف) کاهش میل و علاقه به فعالیت های معمولی مانند رفتن به مدرسه، شغل و وقت گذراندن با دوستان
ب)مشکل در تمرکز
پ) احساس رخوت، خستگی بسیار زیاد و نداشتن انرژی
ت)تغییر بارز در اشتها، تمایل به غذاهای خاص
ث)زیاد یا کم خوابیدن
ج) احساس خارج از کنترل بودن و یا از پادرآمدن
چ)علائم جسمانی مثل حساسیت یا ورم پستان، درد مفاصل یا عضله، احساس ورم یا افزایش وزن
نکته: ملاک های گفته شده باید برای اکثر چرخه های قاعدگی سال قبل وجود داشته باشند.
4. این علائمی که ذکر کردیم، باید در فرد سبب پریشانی بالینی قابل ملاحظه ای شود، به طوری که فعالیت های معمول زندگی او را مختل کند و فرد در این موارد با مشکل مواجه باشد.
5. این اختلال نباید تشدید کننده اختلال های دیگر مانند افسردگی اساسی، اختلال پنیک یا وحشت زدگی، اختلال افسردگی مداوم(افسرده خویی)، یا اختلال شخصیت نباشد. اگرچه این اختلال ممکن است با هرکدام از این اختلالات ذکر شده اتفاق بیوفتد.
6. ملاک شماره یک باید به وسیله ارزیابی روزانه آتی در طول دست کم دو چرخه قاعدگی تکرار شود.
7. این علائمی که ذکر شده نباید ناشی از اثرات فیزیولوژیکی مثل مصرف دارو یا ماده ای خاص باشد یا ناشی از وضعیت طبی دیگر مثل پرکاری تیروئید باشد.
-