افسردگی اساسی چیست؟ افسردگی اساسی یا Major Depressive Disorder (MDD) یکی از بیماری‌های روانی شایع است که از عوارض آن می‌توان به افزایش خطر ابتلای به سایر بیماری‌های جسمی، خطر اختلالات اضطرابی، تحلیل وجودی، کاهش کیفیت زندگی و در نهایت خودکشی اشاره کرد. بنابراین، شناخت علائم و علت‌های آن و درمان به موقع این اختلال بسیار حائز اهمیت است. در این مقاله به بررسی این اختلال میپردازیم و علت، انواع و درمان آن را به تفصیل بیان میکنیم.

علت افسردگی اساسی چیست؟

علت اصلی افسردگی اساسی هنوز به طور کامل مشخص نشده است، اما به طور کلی مجموعه ای از عوامل متعدد می تواند در بروز این اختلال نقش داشته باشند. در زیر به برخی از عوامل احتمالی افسردگی اساسی اشاره میکنیم:

عوامل ژنتیکی

برخی از افراد ممکن است بیشتر در خطر ابتلا به افسردگی اساسی در مقایسه با دیگران باشند، که این مسئله میتواند به دلیل وجود تغییرات ژنتیکی و مورثی در سیستم عصبی و هورمونی آنها باشد. طبق یکی از مدل های معروف بیماری شناختی روانی که به مدل بیماری پذیری-استرس معروف است، افرادی که به این اختلال مبتلا میشوند دارای یک آمادگی ژنتیکی هستند و زمانی که با یک رویداد فعال کننده یا همان رویداد استرس زا رو به رو میشوند، این اختلال در آن ها فعال میشود.

نارسایی سیستم عصبی

سیستم عصبی مسئول کنترل هیجانات، افکار و رفتار است. نارسایی در کنترل این سیستم می تواند باعث افزایش احساس افسردگی و اضطراب شود.

اختلالات هورمونی

برخی اختلالات هورمونی می تواند باعث افزایش احساس افسردگی شود. به عنوان مثال، کاهش سطح هورمون‌های مرتبط با خوشبختی مانند سروتونین و دوپامین می تواند باعث افسردگی شود.

تجربیات زندگی

تجربه رویدادهایی مانند از دست دادن عزیزان، جدایی، تجربه بدی در روابط بین فردی، داشتن تجربیات نامطلوب در زندگی کاری و غیره می تواند باعث افزایش احساس افسردگی شود.

فرایند پیری

با پیر شدن بدن، تغییرات بیوشیمیایی در مغز ایجاد می شود که ممکن است باعث افزایش احساس افسردگی و اضطراب شود.

بیماری های جسمی

برخی بیماری های جسمی مانند سرطان، بیماری قلبی، بیماری های تیروئید و غیره میتوانند باعث شکل گیری اختلال افسردگی اساسی شوند. به طور مثال افرادی که دچار مشکلات تیروییدی هستند اگر داروهای مربوطه را مصرف نکنند ممکن است دچار مشکلات خلق و خو و ایجاد حالاتی مانند افسردگی بشود.

مصرف مواد مخدر و الکل

مصرف مواد مخدر و الکل می تواند باعث افزایش احساس افسردگی و اضطراب شود. همچنین قطع مصرف مواد مخدر می تواند باعث افسردگی شدید و علائم انسدادی شود.

عوامل فرهنگی و اجتماعی

مثل شرایط اقتصادی، تحصیلات، شغل، خانواده، وضعیت ازدواج، از دست دادن شغل و مسائل خانوادگی می توانند باعث افزایش احساس افسردگی شوند.

مشکلات خواب

اختلالات خواب مانند بی خوابی، خواب پریشان و خواب عمیق نادرست می توانند باعث افزایش احساس افسردگی و اضطراب شوند.

مشکلات فیزیکی

درد مزمن، فشار خون بالا، بیماری های قلبی، اختلالات گوارشی و دیگر بیماری های فیزیکی می توانند باعث افزایش احساس افسردگی شوند.

استرس مداوم

استرس مداوم می تواند باعث افزایش احساس افسردگی و اضطراب شود، همچنین این مسئله به عنوان یکی از عوامل مهم در ایجاد افسردگی اساسی شناخته شده است. همچنین ممکن است از دلایل مختلفی مانند شغل، مسئولیت‌های خانوادگی، مشکلات مالی و مسائل سیاسی ناشی شود. این نوع استرس ممکن است باعث کاهش سطح سرخوشی و افزایش سطح استرس و هورمون کورتیزول در بدن شود و در نهایت باعث ایجاد افسردگی شود.

علائم اختلال افسردگی اساسی چیست؟

اختلال افسردگی اساسی معمولاً با حالت کاهش انرژی، کاهش حوصله، خلق و خو، اشتها و شیوۀ خواب مشخص می‌شود. افسردگی می‌تواند به شکلی سبک و موقتی یا شدید و مزمن ارائه شود. در ادامه، علائم افسردگی اساسی به تفصیل توضیح داده میشود:

حالت تاریکی و ناامیدی

افرادی که با افسردگی اساسی دست و پنجه نرم می‌کنند، ممکن است احساس ناامیدی و تاریکی عمیقی را درون خود تجربه کنند. آنها ممکن است حس کنند که انگار هیچ کاری نمی‌تواند زندگی شان را بهتر کند و هیچ امیدی برای آینده ندارند.

کاهش انرژی

افراد مبتلا به افسردگی اساسی ممکن است انرژی کمتری در طول روز داشته باشند و احساس خستگی و خاموشی بیشتری کنند. آنها ممکن است به راحتی خسته شوند و احساس کنند که هر کاری را که باید انجام دهند، نتوانند انجام دهند.

افزایش یا کاهش وزن | افسردگی اساسی چیست؟

برخی از افراد ممکن است در طول ابتلا به افسردگی اساسی وزن بیشتری پیدا کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است وزن بیشتری از دست بدهند.

مشکلات خواب

خواب شبانه ممکن است تغییر کند، افراد ممکن است دیر بخوابند و زود بیدار شوند یا برعکس، زود بخوابند و دیر بیدار شوند. همچنین، افراد ممکن است به شدت خواب آلود شوند و به عنوان نمونه بی انرژی شوند.

مشکلات شناختی

افرادی که مبتلا به افسردگی اساسی هستند ممکن است به مشکلات حافظه و تمرکز دچار شوند. آنها ممکن است احساس کنند که روحیه‌ی کاری و آموزشی شان کاهش یافته و از تکالیف و وظایفشان عقب مانده‌اند.

عوارض جسمانی | افسردگی اساسی چیست؟

مبتلایان به افسردگی اساسی ممکن است علائم جسمانی نیز داشته باشند، مانند درد، سردرد، درد عضلانی و درد معده. آنها ممکن است به دلیل بی‌حوصلگی و کاهش انرژی، فعالیت جسمانی کمتری انجام دهند که منجر به افزایش این علائم جسمانی شود.

تغییرات در رفتار و شیوه‌ی زندگی

افراد افسرده ممکن است به دلیل کاهش انرژی و حوصله، در فعالیت‌های روزانه‌ی خود کاستی کنند. آنها ممکن است روزانه به شدت تکراری شوند، رفتارهای سودمند را کمتر کنند و از روابط اجتماعی به دور شوند.

افکار منفی و خودکشی

در برخی موارد، افراد مبتلا به افسردگی اساسی ممکن است به دلیل تاریکی و ناامیدی عمیق، افکار منفی و خودکشی داشته باشند. این افکار باید به جدیت گرفته شود و در صورت وجود به مراکز درمانی گزارش شوند.

انواع اختلال افسردگی اساسی چیست؟

افسردگی اساسی یا افسردگی بالینی به چندین نوع تقسیم می‌شود، که برخی از آن‌ها عبارتند از:

• افسردگی اساسی یا Major Depression: این نوع افسردگی معمولاً شدیدترین شکل افسردگی است که به مدت حداقل دو هفته ادامه دارد و علائمی مانند احساس ناامیدی، بی‌اشتهایی، خستگی، بی‌خوابی، کاهش انرژی و احساس ناتوانی را داراست.
• افسردگی فصلی یا Seasonal Affective Disorder (SAD): این نوع افسردگی معمولاً در فصول سرد سال ایجاد می‌شود و به دلیل کاهش نور خورشید و تغییر در ترکیب شیمیایی مغز است. ملاتونین یکی از انتقال دهنده های شیمیایی است که در این اختلال موثر است.
• افسردگی پس از زایمان یا Postpartum Depression: این نوع افسردگی پس از زایمان در بعضی از زنان ایجاد می‌شود و علائمی مانند بی‌اشتهایی، خستگی، نوسانات مزاجی و اضطراب را داراست. مادرانی که به این نوع از افسردگی مبتلا میشوند ممکن است دچار هذیان ها یا توهماتی بشوند که برای خودشان و کودکشان خطراتی جدی ایجاد کنند، یعنی ممکن است یا به خودشان صدمه بزنند یا به کودکشان.
• افسردگی مالیخولیایی یا Melancholic Depression: این نوع افسردگی شدیدترین شکل افسردگی است و ممکن است با علائم فیزیکی مانند کاهش وزن، تغییرات در خواب و افزایش حساسیت در بدن همراه باشد. افرادی که به این از افسردگی اساسی دچار میشوند در طول روز حال آن ها بد است و در شب ها مقداری خلق آن ها بهتر میشود. این افراد بسیار بی اشتها هستند.
• افسردگی اضطرابی یا Anxiety Depression: این نوع افسردگی ممکن است با نشانه‌هایی از اضطراب همراه باشد، مانند اضطراب، نگرانی، احساس دلشوره و …
• افسردگی روانپزشکی یا Psychotic Depression: این نوع افسردگی ممکن است با اختلالات روانی دیگر همراه باشد و علائمی مانند وسواس، توهم، افکار ناخوشایند و هذیان را داراست.
• افسردگی مداوم، افسرده خویی یا Dysthymia: این نوع افسردگی به صورت مداوم و ملایم‌تر از افسردگی اساسی ایجاد می‌شود و ممکن است برای سال‌ها ادامه داشته باشد. علائم آن شامل ناراحتی مداوم، کاهش انرژی و احساس ناتوانی هستند. اگر علائم اختلال افسردگی اساسی بیش از دوسال ادامه یابند و این علائم مقداری کاهش داشته باشند میتوان تشخیص افسردگی مداوم را برای فرد بیمار در نظر گرفت.

درمان اختلال افسردگی اساسی چیست؟

درمان‌های افسردگی اساسی شامل ترکیب درمان دارویی، روان‌درمانی، ورزش، تغذیه و زمینه‌های سلامتی عمومی می‌شود. درمان افسردگی اساسی با توجه به شدت و نوع آن متفاوت است و بسته به نیاز فرد، به صورت مختلف می‌تواند انجام شود. در زیر به توضیح بیشتر درباره هر یک از درمان‌های مذکور پرداخته‌ایم:

درمان دارویی | افسردگی اساسی چیست؟

برای درمان دارویی افسردگی اساسی، انواعی از داروهای ضد افسردگی شامل مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRIs)، مهارکننده‌های بازجذب سروتونین و نوراپینفرین (SNRIs)، مهارکننده‌های بازجذب نوراپینفرین و دوپامین (NDRIs) و مهارکننده‌های اکسیداسیون مونوآمین (MAOIs) وجود دارد. هر داروی ضد افسردگی اساسی از یک مکانیزم عمل مشخص برای بهبود حالت افسردگی برخوردار است. برای استفاده از درمان دارویی، باید به روانپزشک معالج مراجعه کرده و به دقت دستورالعمل‌های مصرف دارو را دنبال کنید.

روان‌درمانی

این درمان به شکل یک یا چند جلسه در هفته، با مشاور یا روان‌شناس انجام می‌شود و در آن بیمار با مشاور خود برای کشف و درمان مسائل روانی خود همکاری می‌کند. در این روش، فرد با هدف بهبود رفتارهای خود، کاهش اضطراب و احساسات منفی و افزایش توانایی‌های خود مثل مدیریت تنش و بهبود خودشناسی، مواجه می‌شود.

ورزش | افسردگی اساسی چیست؟

تحقیقات نشان داده که فعالیت بدنی، با افزایش انتشار اندورفین و سروتونین، می‌تواند بهبود حالت افسردگی را بوجود بیاورد و باعث تنظیم خلق افراد بشود.

تغذیه | افسردگی اساسی چیست؟

مواد غذایی با اثر ضد افسردگی شامل مواد غذایی حاوی امگا ۳، مواد غذایی با ویتامین D، مواد غذایی با ویتامین B12، مواد غذایی با فولات و مواد غذایی با تریپتوفان هستند. برای کاهش اثرات ناشی از افسردگی اساسی، می‌توانید از مواد غذایی غنی از مواد مذکور بهره ببرید. برای مثال، می‌توان از ماهی‌های چرب مثل ماهی سالمون، ماهی تن، میگو و ماهی ماهی‌سیاه استفاده کرد. از میوه‌هایی مثل آووکادو، بلوبری، توت فرنگی، نارنج، لیمو و پرتقال نیز می‌توانید استفاده کنید.

زمینه‌های سلامتی عمومی

این مسئله شامل اقداماتی مانند مراقبت از خواب، مدیریت استرس و مراقبت از خود است. به عنوان مثال، تحقیقات نشان داده که مدیتیشن، یوگا و تمرین نفسگیری می‌توانند بهبود حالت افسردگی را ایجاد کنند. همچنین، بهبود کیفیت خواب، تغذیه سالم و مدیریت شرایط استرسی و اضطرابی نیز می‌تواند به کاهش علائم افسردگی کمک کند.

از بین درمان‌های مذکور، درمان دارویی و روان‌درمانی به عنوان درمان‌های اصلی در افسردگی اساسی در نظر گرفته می‌شوند. برای درمان دارویی، انتخاب داروی مناسب برای شدت و نوع افسردگی به عهده روانپزشک است و تشخصی اینکه چه نوع رواندرمانی و به چه شکل باید برای فرد بیمار انجام بشود بر عهده روانشناس می باشد.

رویکرد های رواندرمانی برای افسردگی اساسی چیست؟

در روان‌درمانی، رویکردهای مختلفی برای درمان افسردگی اساسی وجود دارد که شامل موارد زیر می‌شوند:

رواندرمانی شناختی رفتاری (CBT) | افسردگی اساسی چیست؟

این روش، برای درمان افسردگی اساسی با استفاده از تغییر الگوهای شناختی و رفتاری، از جمله تغییر تفکرات منفی، استفاده می‌شود. در این رویکرد با استفاده از تمرین های شناختی و رفتاری میتوان رفتار ها و الگوهای شناختی افسرده ساز را شناسایی و تغییر داد.

رواندرمانی تحلیلی

این رویکرد، برای تحلیل دقیق و فهم بهتر از عوامل زمینه‌ای افسردگی اساسی، به بخش ناخودآگاه فرد بیمار نفوذ میکند و ریشه های مشکلات او را شناسایی میکند. این رویکرد طولانی مدت است و تلاش میشود که به فرد بیمار بینشی داده شود که ریشه مشکلات خود را شناسایی و حل کند.

رواندرمانی فردی

این روش، برای افزایش اعتماد به نفس و خودآگاهی، و همچنین بهبود کیفیت زندگی، استفاده می‌شود. در این رویکرد با استفاده از روش هایی به بهبود سبک زندگی فرد می پردازد و از برخی ظرفیت های انسان مانند علاقه اجتماعی و برتری جویی برای درمان افسردگی استفاده میکند.

رواندرمانی ارتباط محور

این روش، برای بهبود روابط اجتماعی و توسعه روابط سالم با دیگران، استفاده می‌شود. در واقع این رویکرد ریشه افسردگی را در روابط میان فردی جست و جو میکند و از همین طریق سعی به حل این مشکل دارد.

در کل، برای درمان افسردگی اساسی، بهترین راهکار انتخاب و ترکیب متداول داروهای ضد افسردگی با روان‌درمانی است. بنابراین، توصیه می‌شود که برای درمان این بیماری، با پزشک یا روان‌شناس خود مشورت کنید.