شاید برای شما هم پیش آمده باشد که با والدین خود چالش هایی را تجربه کرده باشید. برخی از پدر و مادر های سمی باعث میشوند که فرزندانشان در آینده و در اجتماع افرادی با مشکلات روانی و اجتماعی فراوانی شوند. شاید این دسته از رفتار های آنان به صورت ناخودآگاه باشد و اصلا اطلاعی از تبعات آن نداشته باشند. در این مقاله میخواهیم با والدین سمی و ویژگی های آنان آشنا شویم.

والدین سمی چه کسانی هستند؟

همه افراد با والدین خود در برهه های مختلفی از زندگیشان وارد چالش هایی میشوند. برخی از والدین در زمان هایی که برای اعضای خانواده مشکلی پیش آمده است به خوبی میتوانند بر خود مسلط شوند و آن موقعیت خاص را مدیریت کنند.

اما در این بین برخی از پدر و مادر ها هستند که خودشان باعث مشکل هستند. نه تنها باری از روی آن مشکل بر نمیدارند بلکه خودشان باعث میشوند که آن مشکل دوچندان بشود و معضلات بیشتری پدید بیاید. این دسته از والدین را والدین سمی می نامیم. آن ها انتقادگر، سرزنش گر، معتاد به مواد مخدر، از نظر احساسی نابالغ و سو استفاده گر هستند. در ادامه به صورت مفصل به ویژگی های والدین سمی میپردازیم.

والدین سمی در اکثر مواقع از رفتار مخرب خود و تاثیرات آن بر کودکان آگاهی ندارند به همین جهت هیچ گونه تلاشی برای بهبود شرایط از خود نشان نمیدهند. جالب این است که آن ها گاهی فکر میکنند که با رفتار خود در حق فرزندشان لطف میکنند. آن ها گمان میکنند که به صلاح فرزندشان است اگر به طور مثال دائم از او انتقاد کنند یا سعی کنند او را کنترل کنند.

ویژگی های والدین سمی چیست؟

خودخواه هستند

آن ها فقط خودشان را مد نظر قرار می دهند و برایشان اهمیتی ندارد که رفتار و تصمیماتشان چه تاثیری می تواند بر دیگران بگذارد. آن ها برای احساسات و نیاز های دیگران اهمیتی قائل نمیشوند

مودب نیستند

آن ها نمیتوانند به فرزندانشان و حتی در رابطه زناشویی خود به دیگری احترام بگذارند. رفتار و گفتار آن ها عاری از ادب است.

از نظر احساسی غیر قابل پیش بینی هستند

والدین سمی نمی توانند احساسات خود را کنترل کنند. آن ها به صورت تکانشی رفتار میکنند و کنترلی بر هیجانات خود ندارند. برای همه انسان ها چیزهایی که قابل پیش بینی نیستند به شدت می توانند آزار دهنده باشند. فرض کنید نتوانید رفتار پدر و مادرتان را پیش بینی کنید، واقعا اذیت کننده است.

پرخاشگر هستند

آن ها اکثر مواقع خشمگین هستند و از روش های پرخاشگرانه منفعل مانند زخم زبان زدن استفاده میکنند. سعی میکنند با رفتار های این چنینی دیگران را آزار دهند. در مواقعی که مشکلی پیش می آید به جای اینکه سعی کنند با صحبت کردن آن مشکل را حل کنند سعی میکنند که با قهر کردن این مشکل را حل کنند. قهر کردن نه تنها نمیتواند مشکلی را حل کند بلکه باعث میشود که مشکلات روی هم تلنبار شوند و به جایی برسد که دیگران نتوان آن ها را به راحتی حل کرد.

انتقاد گر هستند

آن ها حتی از راه رفتن شما هم ایراد میگیرند. در هر زمینه ای سعی میکنند که فرزندان خود را مورد انتقاد و سرزنش قرار بدهند. در کل هیچگاه از شما راضی نخواهند بود و از نظر آنان همه رفتار های شما دارای مشکل است.

دروغگو و حیله گر هستند

آن ها سعی میکنند با دروغ و حیله خواسته های خود را عملی کنند. والدین سمی حتی حاضر هستند که در فرزندانشان احساس گناه بوجود بیاورند ولی خودشان به هدفشان برسند.

پرتوقع هستند

آنها دائما از دیگران توقع دارند که دست به سینۀ آن ها باشند. از شما میخواهند که کار ها و برنامه های خود را کنار بگذارید به نیاز های آنها رسیدگی کنید. اهمیتی ندارد که شما نیز شخصی هستید که باید به کارهایتان رسیدگی کنید فقط آن ها مهم هستند.

باعث آبروریزی هستند

آن ها طوری رفتار میکنند که شرمتان میشود بگویید والدین شما هستند. رفتار های ناشایست، شوخی های نابه جا، و حرف هایی که نباید در جمع زده شود را میگویند و انجام میدهند. آن ها مایه شرمساری هستند.

به حریم افراد احترام نمیگذارند

آن ها برای حریم شما ارزشی قائل نیستند. در مورد خصوصی ترین مسائل شما دخالت میکنند و میخواهند که سر از کار و زندگی شخصی شما دربیاورند. آن ها حتی در تربیت فرزندان شما و رابطه شما با همسرتان دخالت میکنند.

رویاهایشان را به وسیله فرزندان دنبال میکنند

پدر و مادر های سمی با این توجیه که من نتوانستم به فلان رویا و آرزو برسم سعی میکنند فرزندان خود را در آن مسیر قرار بدهند که آن ها به جای والدینشان به آن رویا برسند. گاهی از تهدید و اجبار استفاده میکنند و حتی به علاقه واقعی فرزندان خود اهمیتی نمیدهند. رفتار سمی آن ها در اینجا مشخص میشود.

با فرزندانشان درد و دل میکنند

یکی از رفتارهای سمی والدین که به صورت ناآگاهانه انجام میشود و بسیار مخرب است این است که با فرزندانشان درد و دل میکنند. والدین باید این مسئله را درک کنند که اگر در میان آن ها با همسرشان مشکلی وجود دارد هیچ ربطی به فرزندانشان ندارد! اگر در محیط کاری با مشکلاتی مواجه شده اند هیچ ربطی به فرزندانشان ندارد! آن ها باید از خود بپرسند که اگر من مشکلاتی دارم و آن را با فرزندانم به صورت درد و دل بیان کنم، آیا فرزند من میتواند کاری انجام بدهد؟ آیا فرزند من میتواند مشکل من را حل کند؟ اگر این جواب منفی بود حق ندارند مسائلشان را با فرزندانشان در میان بگذارند.

در یک کلام اگر دیدید که والدین شما باعث میشوند که شما شرمسار، معذب و سرشار از احساس گناه شوید باید بدانید که شما با والدین سمی طرف هستید. اما برای مقابله با این رفتارهای سمی باید چه کرد؟

راه مقابله با رفتار های سمی به عنوان والدین

• با فرزندانتان صادق باشد
• با آن ها با کمال ادب و احترام رفتار کنید، آن ها را باید یک شخصیت محترم در نظر بگیرید. هرگز با خود نگویید که آن ها بچه هستند و احترام را نمیفهمند.
• مسائل خود را با خود حل کنید. میتوانید از کمک مشاور برای حل معضلات خود استفاده کنید
• برای تمام اعضای خانواده حریم قائل شوید. همانگونه که شما دوست ندارید کسی در زندگی شخصی شما دخالت کند قطعا دیگران نیز علاقه ای به دخالت بقیه در زندگیشان ندارند.
• تفاوت های فرزندانتان را بپذیرید. تفاوت های انسان ها بسیار دوست داشتنی هستند. اگر این تفاوت ها نباشند جهان بی معنی میشود.
• با اشتباهات فرزندانتان با عطوفت رفتار کنید. فرزندان شما حق دارند که اشتباه کنند. هیچ انسانی بدون عیب و خطا نیست حتی خود شما!

راه مقابله با رفتار های والدین سمی

• برای خودتان به صورت جدی حریم مشخص کنید. هیچکس، تاکید میکنم هیچکس حق ندارد به حریم شما تعرض کند
• سعی کنید از نظر احساسی از والدین خود مستقل شوید. سعی کنید احساسات پدر و مادر های سمی را ملاک و معیار خود قرار ندهید
• همانطور که قبلا هم ذکر کردیم شما حق دارید که اشتباه کنید. اشتباهات خود را دوست داشته باشید، شکست های خود را عاشقانه در آغوش بگیرید. شکست های شما قطعا شما را به موفقیت میرسانند. نگذارید کسی شما را به خاطر اشتباهات و ناکامی هایتان سرزنش کند.
• رفتار جرأت مندانه را یاد بگیرید. شما باید یاد بگیرید که میتوانید نظر خود را به صورت واضح و صریح و با رعایت احترام به دیگران بگویید. اگر مسئله ای شما را آزار می دهد میتوانید آن را به راحتی بیان کنید. این مستلزم یادگیری رفتار جرأت مندانه است.
• مبادا با والدین خود وارد جدال فیزیکی یا کلامی شوید، اگر وارد این ماجرا شوید کسی که متضرر میشود شما هستید! آن ها رفتارهای سمی را به صورت نهادینه بلد هستند و میتوانند به واسطه تبحر زیاد در این نوع رفتار مچ شما را بخوابانند.

در آخر میتوانیم این نتیجه را بگیریم که هرکسی ممکن است با پدر و مادر های سمی تقابل داشته باشد یا حتی خودش رفتارهای سمی داشته باشد. برای مقابله با این رفتار در هر جایگاهی باید این را بدانیم که همۀ آدم ها محترم هستند و همه افراد مستقل هستند و صلاح خودشان را میتوانند تشخیص دهند. باید به دیگران احترام بگذاریم و احترام دریافت کنیم.