در مورد ضرورت درمان سندروم پای بی‌قرار در طب سنتی چه اطلاعاتی دارید؟ آیا با وجود درمان‌های پزشکی، باز هم انجام روشهایی مانند ماساژدرمانی و طب سوزنی مفید است؟ در ادامه به این مساله خواهیم پرداخت.
سندروم پا بی‌قرار (RLS) یک اختلال حسی حرکتی است که در قالب ناراحتی، درد، احساس سوزنسوزن شدن و میل شدید به حرکت دادن اندام تحتانی بهخصوص در هنگام استراحت یا خواب شبانه بروز میکند. معمولا علائم در حین انجام فعالیت برطرف شده و با قطع آن ظاهر میشوند.
سندروم پا بی‌قرار را میتوان به دو نوع اولیه و ثانویه تقسیمبندی کرد. سندروم پای بی‌قرار اولیه ژنتیکی است و نوع ثانویه در اثر ابتلا به بیماریهای زمینهای مانند نوروپاتی محیطی، دیابت، آتاکسی نخاعی، بیماری پارکینسون، بیماری کلیوی و کمخونی فقر آهن رخ میدهد.
معمولا شیوع این سندروم در افراد مسن بهخصوص زنان بالاتر است. گاهی در دوران بارداری بهخصوص در سه ماهه سوم رخ میدهد و تقریبا یک ماه پس از زایمان برطرف می‌شود.
از نظر طب مدرن، سندروم پای بی‌قرار درمان قطعی ندارد و فقط به کمک تجویز مکمل آهن، داروهای آگونیست گیرنده دوپامین و مسکن میتوان به بهبود گردش خون در اندام تحتانی و رفع درد کمک کرد. برخی از مطالعات نشان داده‌اند که مصرف داروهای آگونیست دوپامین با دوز بالا در طولانی‌مدت، وضعیت برخی از بیماران را بدتر و اغلب منجر به قطع روند درمان می‌شود.
به همیندلیل، امروزه تمایل به درمان سندروم پای بی‌قرار در طب سنتی بهعنوان یک روش موثر و ایمن افزایش یافته است.
علت بروز سندروم پای بی‌قرار از نظر متخصصان طب سنتی
طب سنتی چین معتقد است که علت بروز سندروم پای بی‌قرار افزایش گرما در قلب است که تصور می‌شود باعث گردش خون ضعیف در پاها و تحریک روحی فرد می‌شود و می‌تواند منجر به بی‌قراری پا در هنگام خواب شود. در این شرایط، داشتن یک رژیم غذایی کم قند و هم‌چنین مصرف ترکیبی از آب هویج، کرفس و اسفناج واقعا موثر است. در ادامه به سایر روشهای درمان سندروم پای بی‌قرار در طب سنتی اشاره خواهیم کرد.
درمان بی‌قراری پا در طب سنتی
سندروم پای بی‌قرار باعث گرفتگی یا حرکت غیرارادی اندام تحتانی در طول روز و شب می‌شود و صرفا با تغییر رژیم غذایی نمیتوان امید به بهبود آن داشت. بههمیندلیل، متخصصان طب سنتی معتقد هستند که علاوهبر افزایش مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین E، کلسیم، منیزیم، آهن و اسید فولیک باید بهصورت همزمان مصرف داروهای گیاهی و انجام تکنیکهای موکسابسشن (Moxibustion)، طب سوزنی و ماساژدرمانی را نیز آغاز کرد.
داروهای گیاهی
برای درمان سندروم پای بی‌قرار در طب سنتی، داروهای گیاهی مانند موارد زیر میتوانند گرمای قلب و کلیهها را کاهش دهند و بهمرور احساسات ناخوشایند ناشی از سندروم پای بی‌قرار را تسکین دهند:
- جینکوبیلوبا: مصرف روزانه دمنوش این گیاه می‌تواند شدت علائم آزاردهنده ناشی از سندروم پای بی‌قرار را کاهش دهد. زیرا گردش خون در اندام تحتانی را تسهیل میکند.
- شاهبلوط هندی: معمولا از این داروی گیاهی برای تسکین گرفتگی عضلات استفاده می‌شود. سعی کنید روزانه میزان اندکی از عصاره آن را مصرف کنید.
مطالعات نیز نشان داده‌اند که این گیاهان روی شل کردن عروق خونی، بهبود گردش خون دیستال و تنظیم و بهبود گردش خون در اندام‌ها موثر هستند.
تکنیک موکسابسشن
یک روش قدیمی در طب سنتی است که در آن از گیاه ماگورت یا موکسا برای تحریک نقاط بدن در طی طب سوزنی استفاده می‌شود. تحریک این نقاط در انرژی بخشیدن به بدن و تراز کردن ساختار آن موثر است و هم‌چنین می‌تواند با افزایش جریان خون باعث کاهش علائم سندروم پای بی‌قرار شود.
در واقع در حین طب سوزنی، فرد متخصص یک تکه از گیاه موکسا را در انتهای سوزنها قرار میدهد. گاهی نیز از سوزاندن این گیاه روی پوست بدن برای درمان استفاده میکند.
طب سوزنی در درمان بی‌قراری پا در طب سنتی
یکی از موثرترین روشهای درمان سندروم پای بی‌قرار در طب سنتی، طب سوزنی است. جالب است بدانید که مطالعات نیز به این مساله اذعان کردهاند.
ازآنجاییکه درمان‌های طب سوزنی در بیماران مبتلا به آرتروز مؤثر بوده‌اند، اعتقاد بر این است که می‌تواند بخش‌هایی از مغز که در سندروم پای بی‌قرار درگیر هستند را نیز تحریک کند. علاوه بر این، درمان سندروم پای بی‌قرار با طب سوزنی باعث آزادسازی نوروپپتیدهای ضددرد برای تسکین درد نیز می‌شود.
جالب است بدانید که در حال حاضر از دو روش طب سوزنی یعنی طب سوزنی ناحیه چشم و طب سوزنی اعضای حرکتی بدن برای درمان سندروم پای بی‌قرار در طب سنتی استفاده می شود. معمولا زمان ماندگاری سوزنها در هر جلسه چهل دقیقه است و در یک دوره بیست روز باید ده جلسه درمانی برای هر فرد برگزار شود.
یک مطالعه در سال ۲۰۱۵ روی ۳۸ فرد مبتلا به سندروم پای بی‌قرار که به مدت شش هفته تحت درمان با طب سوزنی قرار گرفتند، نشان داد که فعالیت غیرطبیعی پاهای آنها تا حد زیادی کاهش مییابد.
ماساژدرمانی
ماساژدرمانی می‌تواند با رفع گرفتگی عضلات و بهبود خونرسانی به اندام تحتانی بدن، کمک زیادی به کاهش علائم سندروم پای بی‌قرار کند. بهخصوص اگر از کیسههای آب گرم یا آب سرد بر روی عضلات استفاده شود.
در برخی از افراد استفاده از این کیسهها باعث کاهش درد، ناراحتی، سوزنسوزن شدن و رفع سایر مشکلات مربوط به بی‌قراری پا می‌شود. مطمانا اگر ماساژدرمانی درست قبل از خواب انجام شود، بسیار موثر خواهد بود.
بهتر است بدانید که متخصصان طب سنتی ایرانی، علاوهبر راهکارهای ذکرشده روی حجامت و زالودرمانی پاها نیز تاکید دارند.
درمان سندروم پای بی‌قرار با روشهای خانگی
علاوهبر مصرف مکمل برای افزایش میزان ویتامین E، کلسیم، منیزیم، آهن و اسید فولیک بدن، می‌توانید روی اثرگذاری روشهای خانگی زیر نیز برای بهبود علائم سندروم پای بی‌قرار حساب باز کنید:
- حداقل چند ساعت قبل از خواب از مصرف الکل، کافئین و نیکوتین خودداری کنید.
- لیست تمام داروهایی که مصرف میکنید (چه داروهای تجویزی و چه داروهای بدون نسخه) را به پزشک خود اطلاع دهید.
- هر روز ورزش کنید.
- در ابتدا و انتهای هر روز پاهای خود را دراز کنید.
- پاهای خود را مرتب ماساژ دهید.
- نزدیک به زمان خواب، از خوردن وعده غذایی سنگین خودداری کنید.
- برنامه خواب منظمی داشته باشید.
- سعی کنید استرس روزانه خود را مدیریت کنید.
- قبل از خواب پاهای خود را در آب گرم خیس کنید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت مواجهه مداوم با علائمی مانند احساس سوزش، سوزنسوزن شدن، درد، خارش، گرفتگی عضلات ساق پاها (و گاهی رانها، دستها و بازوها) بهخصوص در هنگام خواب شبانه، توصیه میکنیم حتما با دکتر سندروم پای بی‌قرار مشورت کنید. زیرا در صورت ابتلا به سندروم پای بی‌قرار و عدم کنترل آن، ممکن است زندگی خانوادگی و اجتماعی شما تحت تاثیر قرار بگیرد.
پاسخ به سوالات متداول در زمینه درمان سندروم پای بی‌قرار در طب سنتی
در این بخش می‌توانید پاسخ تعدادی از ابهامات ذهنی خود را بیابید.
۱. درمان سندروم پای بی‌قرار در طب سنتی تا چه اندازه موثر است؟
اخیرا یک تحقیق معتبر نشان داد که طب سوزنی همراه با مصرف داروهای گیاهی نه تنها روشی بی‌خطر و مؤثر است بلکه می‌تواند برای درمان سندروم پای بی‌قرار به میزان ۹۵.۲۴ درصد موثر باشد.
۲. علت تاکید محققان بر درمان سندروم پای بی‌قرار با طب سوزنی چیست؟
زیرا این روش تداخلی با درمان‌های پزشکی رایج ندارد و می‌تواند به تسریع بهبود علائم کمک زیادی کند.
۳. برای درمان سندروم پای بی‌قرار باید به چه متخصصی مراجعه کرد؟
علاوهبر پزشک متخصص مغز و اعصاب، متخصصان طب سنتی نیز تجربه کافی برای ارائه راهکارهای درمانی مکمل را دارند.
-