واژینوز باکتریال نوعی عفونت واژن است که بسیار شایع بوده و به دلیل تغییر در تعادل باکتری‌های طبیعی واژن ایجاد می‌شود. اگر علائم مربوط به این بیماری را دارید یا پزشک تشخیص داده است که دچار بیماری BV شده‌اید، در این مطلب همراه ما باشید. در ادامه توضیح می‌دهیم که واژینوز باکتریال چیست؟ چه علائمی ایجاد می‌کند؟ چرا برخی خانم‌ها دچار این مشکل می‌شوند؟ کدام عوامل ریسک ابتلا به این بیماری را بیشتر می‌کند؟ پزشک چگونه آن را تشخیص داده و چه روش‌هایی برای درمان آن وجود دارد؟ در صورت عدم درمان چه عوارضی ممکن است در پی داشته باشد و روش‌های پیشگیری از این عارضه چیست؟

واژینوز باکتریال (BV) چیست؟

زمانی که باکتری‌های طبیعی واژن بیش از حد رشد کرده و تعادل آنها به هم بریزد، واژن ملتهب شده و شخص دچار بیماری واژینوز باکتریال می‌شود. این نوع از عفونت واژن درمان نشود، احتمال سرایت آن به دیگر اندام‌های تناسلی وجود داشته و ممکن است شخص دچار عفونت رحم شود. معمولا زنان در سنین باروری دچار این مشکل می‌شوند. اما ممکن است در هر سنی بیماری BV ایجاد شود. در بیشتر مواقع علت ترشحات غیرطبیعی واژن ابتلا به این عارضه است.

این بیماری گاهی هیچ علامتی نداشته و گاهی باعث ایجاد بویی شبیه به بوی ماهی می‌شود. زنانی که به واژینوز باکتریال مبتلا می‌شوند، بیشتر در معرض بیماری‌های مقاربتی از جمله HIV قرار گرفته و دچار مشکلاتی در بارداری می‌شوند.

به نقل از my.clevelandclinic در رابطه با میزان شیوع واژینوز باکتریال:

علائم واژینوز باکتریال

حدود نیمی از زنان مبتلا به بیماری BV هیچ علامتی ندارند. در سایر موارد علائم می‌تواند شامل موارد زیر شود:

• ترشحات غیرطبیعی واژن به رنگ خاکستری، سفید یا سبز
• بوی بد واژن شبیه به بوی ماهی (این بو بعد از رابطه جنسی شدیدتر می‌شود.)
• خارش واژن
• سوزش ادرار.

در چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر دچار علائم واژینوز باکتریایی شدید، حتما برای تشخیص به‌موقع این بیماری به دکتر زنان مراجعه کنید. در شرایط زیر مراجعه به پزشک ضروری است.

• ترشحات واژن شما تغییر کرده است یا با بو و تب همراه است.
• قبلا عفونت واژن را تجربه کرده‌اید. اما این بار ترشحات فرق دارند.
• شریک جنسی جدیدی دارید و دچار این علائم شده‌اید. دقت داشته باشید که برخی علائم عفونت مقاربتی مشابه واژینوز باکتریایی است.
• برای درمان عفونت قارچی خوددرمانی کرده‌اید، اما کارساز نبوده است.

برای بررسی علائم واژینوز باکتریال به کدام دکتر مراجعه کنیم؟

بسیاری از مشکلات مربوط به اندام‌های تناسلی زنان علائم مشابهی دارند. اگر دچار این علائم شدید، باید برای تشخیص بیماری و درمان به‌موقع به متخصص زنان مراجعه کنید. برای مشاوره با دکتر زنان می‌توانید از طریق سایت دکترتو اقدام کنید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین و تلفنی وجود دارد.

علت واژینوز باکتریال

علت ابتلا به واژینوز باکتریال برهم‌خوردن تعادل باکتری‌های طبیعی واژن است. چندین باکتری بیش از حد رشد کرده و باعث برهم‌خوردن تعادل طبیعی میکروارگانیسم‌ها در واژن می‌شوند. در حالت طبیعی تعداد باکتری‌های خوب (لاکتوباسیل‌ها) نسبت به باکتری‌های بد (بی‌هوازی) بیشتر است. زمانی که باکتری‌های بی‌هوازی بیش از حد رشد می‌کنند، شخص دچار واژینوز باکتریایی می‌شود.

عوامل خطر واژینوز باکتریال

برخی عوامل می‌توانند احتمال ابتلا به این عارضه را افزایش دهند. رایج‌ترین عوامل عبارتند از:

• رابطه با شریک جنسی جدید یا داشتن چندین شریک جنسی: پزشکان علت ارتباط میان این دو را پیدا نکرده‌اند. اما بیماری واژینوز باکتریال در این زنان بیشتر دیده می‌شود.
• دوش واژینال: شستشوی واژن با آب یا سایر مواد پاک‌کننده باعث برهم‌خوردن تعادل باکتری‌های طبیعی واژن می‌شود. واژن خاصیت تمیزکننده داشته و نیازی به شستشو نیست.

• کمبود باکتری خوب (لاکتوباسیل): گاهی ممکن است به طور طبیعی واژن باکتری لاکتوباسیل را به اندازه کافی تولید نکند.
• استفاده از دستگاه IUD داخل رحم: در افرادی که از IUD استفاده می‌کنند، این عارضه بیشتر دیده می‌شود. به‌خصوص در افرادی که خونریزی نامنظم دارند.

تشخیص واژینوز باکتریال

متخصص زنان برای تشخیص این بیماری ابتدا در مورد علائم و سوابق پزشکی شما سوال می‌کند. شما باید در مورد عفونت‌های قبلی یا بیماری‌های مقاربتی اطلاعات کاملی در اختیار پزشک قرار دهید.

مهم‌ترین اقدام برای تشخیص واژینوز باکتریایی معاینه لگن است. پزشک علائم عفونت را در حین معاینه بررسی می‌کند. در حین معاینه شکم را فشار می‌دهد تا علائم بیماری مشخص شود.

نمونه‌ای از ترشحات واژن می‌تواند به تشخیص کمک کند. پزشک مقداری از ترشحات واژن را به‌عنوان نمونه برداشته تا در آزمایشگاه زیر میکروسکوپ بررسی شود. نوار تست PH نیز میزان اسیدیته واژن را مشخص می‌کند. پزشک نوار را داخل واژن قرار می‌دهد. اگر PH بیشتر از ۴٫۵ باشد، نشانه واژینوز باکتریال است.

درمان واژینوز باکتریال

برای درمان واژینوز باکتریایی باید دارو تجویز شود. حتما دارو را تا انتها مصرف کنید. ممکن است بعد از چند روز استفاده از دارو، علائم شما برطرف شود. اما به‌هیچ‌وجه نباید در این شرایط خودسرانه دارو را قطع کنید. ممکن است پزشک هر یک از داروهای زیر را تجویز کند.

• مترونیدازول: مترونیدازول هم به شکل قرص و هم به شکل ژل موضعی تولید می‌شود. ممکن است در زمان مصرف عوارضی مانند درد معده و شکم و حالت تهوع داشته باشید.
• کلیندامایسین: داروی کلیندامایسین به‌صورت کرم است. این کرم تا سه روز بعد از مصرف روی کاندوم لاتکس تاثیر داشته و آن را ضعیف می‌کند.
• تینیدازول: داروی تینیدازول به شکل خوراکی بوده و ممکن است بعد از مصرف دچار ناراحتی معده و حالت تهوع شوید.
• سکلیدازول: این آنتی‌بیوتیک خوراکی بوده و باید همراه با غذا مصرف کنید.

به نقل از mayoclinic در رابطه با درمان واژینوز باکتریال و عود این بیماری:

با وجود درمان این بیماری، عود واژینوز باکتریایی در عرض ۳ تا ۱۲ ماه عادی است. محققان در حال بررسی درمان‌هایی برای واژینوز باکتریایی عودکننده هستند. اگر علائم شما بلافاصله پس از درمان عود کرد، با پزشک خود در مورد درمان صحبت کنید. یکی از گزینه‌ها ممکن است درمان طولانی‌مدت با مترونیدازول باشد.

دارو برای واژینوز باکتریال

همان‌طور که گفتیم برای درمان این عفونت داروهای آنتی‌بیوتیک مانند مترونیدازول تجویز می‌شود. معمولا مصرف دارو برای یک دوره ۷ روزه کافی بوده و علائم از بین می‌روند. اما ۱۰ تا ۱۵٪ افراد ممکن است با این دوره کوتاه درمان نشوند و نیاز به دوره‌های بیشتری دارند.

درمان خانگی واژینوز باکتریال

اگر شما هم به دنبال روش خانگی برای درمان واژینوز باکتریایی هستید، باید بگوییم هیچ روش خانگی وجود ندارد. دوش واژینال و محصولات مربوط به درمان عفونت قارچی می‌توانند وضعیت را بدتر کنند. به همین دلیل در این شرایط باید به پزشک مراجعه کنید تا داروهای لازم تجویز شود.

عوارض واژینوز باکتریال

معمولا واژینوز باکتریال عوارضی ایجاد نمی‌کند. اما در برخی مواقع ممکن است شخص دچار یکی از عوارض زیر شود.

• زایمان زودرس: در زنان بارداری که دچار بیماری BV می‌شوند، احتمال زایمان زودرس وجود دارد.
• افزایش خطر ابتلا به عفونت مقاربتی: این عارضه باعث می‌شود خطر ابتلا به بیماری های مقاربتی مانند هرپس سیمپلکس، کلامیدیا و سوزاک افزایش پیدا کند. اگر HIV داشته باشید، واژینوز باکتریایی باعث می‌شود انتقال این ویروس به شریک جنسی شما راحت‌تر شود.
• عفونت بعد از جراحی زنان: بعد از جراحی‌هایی مانند هیسترکتومی یا کورتاژ احتمال ابتلا به عفونت وجود دارد. این عارضه خطر عفونت را افزایش می‌دهد.
• بیماری التهاب لگن: در برخی مواقع واژینوز باکتریایی باعث بیماری التهابی لگن و عفونت رحم و لوله‌های فالوپ می‌شود. در این صورت خطر ناباروری افزایش پیدا می‌کند.

پیشگیری از واژینوز باکتریال

برای جلوگیری از واژینوز باکتریال باید اقداماتی را انجام دهید. از جمله:

• از صابون‌ها و شوینده‌های بدون بو استفاده کنید. تامپون یا پد بهداشتی شما هم باید بدون بو باشد. در غیر این صورت ممکن است واژن تحریک شود.
• دوش واژینال انجام ندهید. انجام مکرر این کار تعادل باکتری‌ها در واژن را به هم می‌زند.
• مراقب ابتلا به بیماری‌های مقاربتی باشید. از کاندوم استفاده کنید و فقط یک شریک جنسی داشته باشید.

واژینوز باکتریال و بارداری

اگر در بارداری دچار واژینوز باکتریال شوید، خطر عوارضی مانند زایمان زودرس یا تولد نوزاد با وزن کم وجود دارد. در زمان بارداری نباید خودسرانه دارویی مصرف کنید. پزشک در این دوره آنتی‌بیوتیکی تجویز می‌کند که کمترین عوارض را برای مادر و جنین داشته باشد.

این عارضه باعث ناباروری نمی‌شود. اما اگر به‌موقع درمان نشود، ممکن است عفونت به رحم و لوله‌های فالوپ برسد و شخص دچار بیماری التهاب لگن شود. التهاب لگن احتمال ناباروری را افزایش می‌دهد.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به پزشک

واژینوز باکتریال نوعی عفونت است که باعث التهاب واژن می‌شود. در این وضعیت تعادل باکتری‌های طبیعی واژن به‌هم‌خورده و انواعی از باکتری بیش از حد رشد می‌کنند. این عدم تعادل باعث عفونت می‌شود. برخی خانم‌ها هیچ علامتی نداشته و متوجه ابتلا به بیماری BV نمی‌شوند. اما برخی دیگر دچار علائمی مانند خارش واژن، سوزش ادرار یا بوی بد واژن می‌شوند.

معمولا در زنانی که چندین شریک جنسی دارند، از دوش واژینال استفاده می‌کنند یا دستگاه IUD گذاشته‌اند، این عارضه بیشتر دیده می‌شود. برای تشخیص این بیماری پزشک معاینه لگن را انجام داده و ممکن است آزمایش روی ترشحات واژن یا تعیین PH را تجویز کند. برای درمان واژینوز باکتریایی داروهای آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شود. این داروها در مدت‌زمان کوتاهی علائم را برطرف می‌کنند. در برخی افراد ممکن است نیاز به درمان طولانی‌مدت باشد.