التهاب لگن وضعیتی است که در آن اندام‌های تناسلی زنان دچار عفونت می‌شود. این بیماری گاهی علائم شدیدی داشته و گاهی هیچ نشانه‌ای ندارد. اگر علائم این عارضه را دارید یا پزشک آن را تشخیص داده است، در این مطلب همراه ما باشید. در ادامه توضیح می‌دهیم که بیماری PID چیست؟ چه علائمی دارد؟ علت بروز این عارضه چیست؟ کدام عوامل احتمال ایجاد آن را بیشتر می‌کنند؟ چگونه می‌توان آن را تشخیص داد؟ برای درمان آن چه اقداماتی می‌توان انجام داد؟ در صورت عدم درمان چه عوارضی ممکن است ظاهر شود و چگونه می‌توان از آن پیشگیری کرد؟
التهاب لگن (PID) چیست؟
التهاب لگن عفونت اندام‌های تناسلی زنانه است. این اندام‌ها شامل رحم، دهانه رحم، لوله‌های فالوپ و تخمدان‌ها می‌شود. به همین دلیل علائم، علت و نحوه درمان آن مشابه عفونت رحم است. زمانی که عفونت باکتریایی از واژن به رحم، لوله فالوپ یا تخمدان‌ها برسد، علائم این عارضه ظاهر می‌شود. البته گاهی ممکن است علائم خفیف باشند یا حتی هیچ نشانه‌ای ایجاد نشود.
طبق آماری که در آمریکا تهیه شده است، ۵٪ از زنان در ایالات متحده آمریکا به بیماری التهاب لگن دچار هستند. باکتری‌های مختلف از جمله باکتری‌های مقاربتی سوزاک و کلامیدیا می‌توانند باعث این عارضه شوند. این عفونت معمولا از عفونت واژن شروع شده و به اندام‌های دیگر سرایت می‌کند. زمانی که عفونت به خون سرایت کند، بسیار خطرناک بوده و می‌تواند حیات فرد را تهدید کند.
التهاب لگن معمولا از عفونت واژن شروع می‌شود و سپس رحم، تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ را هم درگیر می‌کند و علائمی مانند درد شکمی و درد زیر شکم، لکه‌بینی و ترشحات غیرطبیعی واژن دارد.
علائم التهاب لگن
علائم بیماری التهاب لگن بسیار متغیر است. برخی خانم‌ها علائم شدیدی داشته و برخی دیگری نشانه‌های خفیفی دارند. حتی برخی زنان ممکن است علامتی نداشته باشند و با بروز عوارض بیماری متوجه آن شوند. اصلی‌ترین علائم PID عبارتند از:
- درد زیر شکم و لگن که ممکن است خفیف یا شدید باشد.
- درد در قسمت بالای شکم
- ترشحات واژن به صورت زیاد و غیرطبیعی (ممکن است بوی نامطبوعی داشته باشد.)
- خونریزی غیرطبیعی واژن و لکه بینی (خونریزی بعد از سکس یا بین دوره‌های پریود)
- درد هنگام رابطه جنسی
- تب (گاهی هم تب و لرز)
- ادرار دردناک
- تکرر ادرار
- خستگی.
چه زمانی لازم است به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت بروز علائم ذکرشده باید به پزشک مراجعه کنید. اگر نشانه‌های زیر را داشتید، بیماری جدی بوده و مراجعه به پزشک ضرورت دارد.
- درد شدید زیر شکم
- حالت تهوع و استفراغ
- تب بالای ۳۸٫۳ درجه سانتی‌گراد
- ترشحات غیرطبیعی واژن.
علت التهاب لگن چیست؟
باکتری‌های مقاربتی می‌توانند باعث ایجاد بیماری التهابی لگن شوند. در میان انواع مختلف باکتری، عفونت ناشی از بیماری سوزاک یا کلامیدیا شایع‌ترین علت بروز بیماری PID هستند. افرادی که رابطه جنسی محافظت نشده دارند، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری های مقاربتی قرار می‌گیرند.
زمانی که سد طبیعی دهانه رحم مختل شود، احتمال انتقال عفونت به رحم و سایر اندام‌های تناسلی بیشتر می‌شود. به‌عنوان‌مثال در دوره قاعدگی، بعد از زایمان یا سقط جنین این احتمال افزایش پیدا می‌کند.
عوامل خطر التهاب لگن
برخی عوامل ممکن است احتمال بروز بیماری التهاب لگن را افزایش دهند. از جمله:
- بیماری‌های مقاربتی از جمله سوزاک و کلامیدیا
- رابطه جنسی قبل از ۲۵ سالگی
- شرکای جنسی متعدد
- رابطه جنسی بدون کاندوم
- قراردادن دستگاه IUD در رحم (در سه هفته اول خطر ابتلا به PID وجود دارد.)
- سابقه بیماری التهاب لگن.
در میان انواع مختلف باکتری، عفونت ناشی از بیماری سوزاک یا کلامیدیا شایع‌ترین علت بروز بیماری PID هستند.
تشخیص التهاب لگن
برای تشخیص بیماری التهابی لگن آزمایش خاصی وجود ندارد. اما گاهی ممکن است پزشک برای بررسی دقیق آزمایش‌هایی را تجویز کند. معمولا برای تشخیص PID موارد زیر انجام می‌شود:
- متخصص زنان سابقه پزشکی شما را بررسی می‌کند. در مورد عادات جنسی، سابقه بیماری‌های مقاربتی و روش جلوگیری از بارداری سوال می‌کند.
- باید تمامی علائم و نشانه‌های خفیف تا شدید بررسی شوند.
- مهم‌ترین بخش تشخیص بیماری، معاینه لگن است. دکتر زنان علائم مربوط به حساسیت و تورم را بررسی می‌کند. اگر نیاز به نمونه‌گیری از واژن و دهانه رحم باشد، آزمایش پاپ اسمیر انجام می‌شود. در این آزمایش نوع عفونت تشخیص داده می‌شود.
- آزمایش خون و ادرار برای آزمایش بارداری یا تشخیص برخی بیماری‌های مقاربتی انجام می‌شود. برای بررسی تعداد گلبول‌های سفید و سایر نشانگرهای عفونت نیز ممکن است آزمایش تجویز شود.
- سونوگرافی تصویری از اندام‌های تناسلی به دکتر زنان ارائه می‌دهد.
به نقل از mayoclinic در رابطه با آزمایش‌های اضافی برای تشخیص التهاب لگن:
معمولا برای تشخیص التهاب لگن این آزمایش‌ها کافی است. اما گاهی ممکن است متخصص زنان برای تشخیص بهتر آزمایش‌های اضافی مانند لاپاراسکوپی یا بیوپسی آندومتر را تجویز کند. در روش لاپاراسکوپی برش کوچکی در ناحیه شکم ایجاد شده و با یک ابزار نازک اندام‌های لگن مشاهده می‌شوند.
درمان التهاب لگن
پس از تشخیص این بیماری برای رفع عفونت داروهای مختلف تجویز می‌شود. اما اگر التهاب لگن باعث ایجاد بافت اسکار شده باشد، برای رفع آن نمی‌توان کاری انجام داد. اگر شما یا همسرتان دچار بیماری مقاربتی باشید، لازم است برای درمان یا کنترل بیماری اقداماتی انجام شود.
تا زمان درمان PID و رفع تمامی علائم نباید رابطه جنسی داشته باشید. معمولا داروهای آنتی‌بیوتیک این بیماری را درمان می‌کنند. در مواقع نادر ممکن است پزشک جراحی را پیشنهاد دهد. اگر به درمان آنتی‌بیوتیکی پاسخ ندهید یا آبسه پاره شود، نیاز به جراحی خواهید داشت.
داروهای آنتی بیوتیک برای درمان التهاب لگن
متخصص زنان پس از تشخیص PID در ابتدا برای درمان فوری ترکیبی از داروهای آنتی‌بیوتیک را تجویز می‌کند. بعد از آماده‌شدن جواب آزمایش‌ها و تشخیص نوع عفونت نسخه‌ای مطابق با آن عفونت خاص تجویز می‌شود. داروهای خود را به طور کامل مصرف کنید. ممکن است بعد از چند روز علائم شما برطرف شود. در این شرایط نباید داروها را خودسرانه قطع کنید. احتمالا پزشک از شما بخواهد سه روز بعد از شروع مصرف دارو به او اطلاع دهید که علائم بهبود پیدا کرده است یا نه.
اگر در زمان بارداری دچار التهاب لگن شده‌اید یا در این ناحیه آبسه دارید، احتمالا نیاز به بستری شدن در بیمارستان است.
ممکن است بعد از چند روز مصرف آنتی‌بیوتیک علائم شما برطرف شود. در این شرایط نباید داروها را خودسرانه قطع کنید.
برای درمان التهاب لگن باید به کدام تیم پزشکی مراجعه کرد؟
اگر دچار بیماری التهاب لگن هستید، باید برای تشخیص و درمان آن به فوق‌تخصص زنان و زایمان یا دکتر ماما مراجعه کنید. پزشک آزمایش‌های لازم را تجویز کرده و پس از تشخیص بیماری PID برای درمان آن اقدامات لازم را انجام می‌دهد. برای ارتباط با بهترین دکتر زنان می‌توانید از طریق سایت دکترتو اقدام کنید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره تلفنی با متخصص زنان وجود دارد.
عوارض التهاب لگن
اگر بیماری التهاب لگن درمان نشود، ممکن است به‌مرور در دستگاه تناسلی بافت اسکار و آبسه به وجود بیاید. این دو عارضه ممکن است آسیب دائمی به دستگاه تولیدمثل وارد کند. این آسیب‌ها عبارتند از:
- حاملگی خارج رحمی: اگر بافت اسکار در لوله‌های فالوپ ایجاد شده باشد، احتمال حاملگی خارج رحمی وجود دارد.
- ناباروری: هرچه تعداد دفعات ابتلا به PID بیشتر باشد یا درمان به تعویق بیفتد، احتمال ناباروری بیشتر می‌شود.
- درد مزمن لگن: ابتلا به این بیماری ممکن است باعث درد لگن شود که ماه‌ها یا سال‌ها طول بکشد. همچنین جای زخم می‌تواند باعث درد حین مقاربت یا تخمک‌گذاری شود.
- آبسه لوله تخمدان: در این وضعیت چرک روی لوله‌ها فالوپ و تخمدان تاثیر می‌گذارد. اگر درمان نشود، تهدیدکننده زندگی است.
پیشگیری از التهاب لگن
با رعایت برخی نکات می‌توان از بیماری التهاب لگن جلوگیری کرد. از جمله:
- در هنگام رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنید و رابطه جنسی ایمن داشته باشید.
- در مورد روش پیشگیری از بارداری با پزشک خود مشاوره داشته باشید. بسیاری از روش‌های پیشگیری از بارداری نمی‌توانند از بیماری‌های مقاربتی جلوگیری کنند.
- اگر در معرض بیماری‌های مقاربتی بوده‌اید، حتما آزمایش‌های لازم را برای تشخیص انجام دهید.
- اگر دچار بیماری التهاب لگن شده‌اید، باید همسرتان آزمایش بیماری‌های مقاربتی بدهد. این کار از عود مجدد بیماری PID جلوگیری می‌کند.
- دوش واژینال را محدود کنید. این کار تعادل باکتری‌ها در واژن را به هم می‌زند.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به پزشک
التهاب لگن وضعیتی است که عفونت باکتریایی اندام‌های تناسلی را درگیر کرده باشد. اندام‌های تناسلی شامل تخمدان‌ها، لوله‌های فالوپ، رحم، دهانه رحم و واژن می‌شود. معمولا عفونت باکتریایی از واژن شروع شده و به اندام‌های دیگر سرایت می‌کند. از علائم PID می‌توان به خونریزی بین قاعدگی و درد حین رابطه جنسی اشاره کرد. همچنین تکرر ادرار، ادرار دردناک، درد زیر شکم و ترشحات غیرطبیعی از دیگر علائم این عارضه هستند. برخی افراد هم ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند.
برای درمان بیماری التهابی لگن داروهای آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شوند. اگر این بیماری به‌موقع درمان نشود، ممکن است بافت اسکار یا آبسه در این اندام‌ها به وجود بیاید. بافت اسکار احتمال حاملگی خارج رحمی و ناباروری را افزایش می‌دهد.
-