سرطان سلول کوچک ریه یا سرطان سلولی جو شکل یکی از انواع سرطان ریه است که می‌تواند به‌سرعت گسترش پیدا کند. اگر علائمی شبیه به این سرطان دارید یا در خانواده خود سابقه ابتلا به آن وجود دارد، در این مطلب همراه ما باشید. در ادامه توضیح می‌دهیم کارسینوم سلول کوچک ریه چیست؟ چه علائمی ایجاد می‌کند؟ علت بروز این بیماری چیست؟ کدام عوامل خطر ریسک ابتلا به آن را افزایش می‌دهند؟ چگونه می‌توان آن را تشخیص داد؟ چه راه درمانی دارد؟
سرطان سلول کوچک ریه چیست؟
سرطان ریه به دو نوع سرطان سلول کوچک ریه و سرطان سلول غیرکوچک ریه تقسیم می‌شود. کارسینوم ریه سلول کوچک حدود ۱۰ تا ۱۵% سرطان‌های ریه را تشکیل می‌دهد. اما سرعت گسترش آن بسیار بالا بوده و معمولا بعد از سرایت بیماری به بافت‌های اطراف تشخیص داده می‌شود. در این شکل تهاجمی سرطان، سلول‌های ریه شروع به رشد کرده و به سرعت متاستاز می‌کنند.
سرطان سلول کوچک ریه خود به دو نوع متفاوت تقسیم می‌شود. کارسینوم سلول کوچک و کارسینوم سلول کوچک ترکیبی. علت تفاوت آنها شکل ظاهری این دو سلول در زیر میکروسکوپ است. اما در باقی موارد شامل علائم، علت بیماری و درمان با هم تفاوتی ندارند.
سرطان سلول کوچک ریه ۱۰ تا ۱۵٪ سرطان‌های ریه را تشکیل می‌دهد. سرعت رشد و متاستاز این سرطان بالا است. به همین دلیل معمولا بعد از گسترش به بافت‌های دیگر تشخیص داده می‌شود و شانس درمان پایین می‌آید.
علائم سرطان سلول کوچک ریه
معمولا در مراحل اولیه، سرطان سلولی جو شکل علائمی ندارد. با گسترش بیماری علائم به‌مرور ظاهر می‌شوند. این نشانه‌ها عبارتند از:
- سرفه (با گذشت زمان بدتر می‌شود.)
- تنگی نفس
- ناراحتی یا درد قفسه سینه
- خس‌خس سینه
- خارج‌شدن خلط خونی از ریه‌ها هنگام سرفه
- گرفتگی صدا
- مشکل در بلع
- ازدست‌دادن اشتها
- کاهش وزن بدون دلیل
- احساس خستگی
- تورم صورت یا وریدهای گردن
اگر دچار علائم SCLC هستید و این علائم به‌مرور بدتر می‌شود، سریعا به فوق تخصص ریه یا دکتر انکولوژیست مراجعه کنید. برای ارتباط با متخصص می‌توانید از طریق سایت دکترتو اقدام کنید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین و تلفنی وجود دارد.
به نقل از webmd در رابطه با علائم گسترش سرطان سلولی جو شکل به سایر اندام‌های بدن:
سرطان سلولی جو شکل زمانی که به مغز سرایت می‌کند، علائمی مانند سردرد، تاری دید، حالت تهوع و استفراغ، ضعف، تغییرات ذهنی و تشنج ایجاد می‌کند. سرایت آن به ستون فقرات باعث کمردرد و رسیدن آن به استخوان باعث درد استخوان می‌شود.
علت سرطان سلول کوچک ریه
علت دقیق سرطان سلول کوچک ریه مشخص نیست. اما باتوجه‌به آمار به‌دست‌آمده می‌توان علت اصلی آن را سیگار دانست. به‌طورکلی افراد سیگاری بیشتر در معرض ابتلا به سرطان ریه قرار دارند. اما آمار کارسینوم سلول کوچک ریه در این افراد بیشتر از سرطان سلول غیر کوچک ریه است. در واقع احتمال ابتلا به این سرطان در افراد سیگاری ۳۰% بیشتر از افراد غیرسیگاری است.
عوامل خطر سرطان سلول کوچک ریه
برخی عوامل خطر احتمال ابتلا به سرطان SCLC را افزایش می‌دهند. از جمله:
- قرارگرفتن در معرض دود سیگار
- قرارگرفتن در معرض آزبست، آرسنیک، کروم، بریلیم، نیکل یا قطران در محل کار
- پرتودرمانی سینه
- تابش رادون در محل کار
- تست‌های تصویربرداری مانند سی‌تی‌اسکن
- آلودگی هوا
- سابقه خانوادگی سرطان ریه
- ویروس HIV
- مصرف مکمل‌های بتاکاروتن
- افزایش سن
عواملی مانند سیگارکشیدن یا قرارگرفتن در معرض دود آن، زندگی در هوای آلوده و کار در محیط‌هایی با مواد شیمیایی خطرناک احتمال ابتلا به سرطان سلول کوچک ریه را افزایش می‌دهد.
تشخیص سرطان سلول کوچک ریه
برای تشخیص سرطان سلول کوچک ریه ابتدا پزشک معایناتی انجام می‌دهد. اگر سیگار می‌کشید، حتما به پزشک اطلاع دهید. پس از بررسی‌های کلی آزمایش‌های زیر برای تشخیص سرطان و مرحله آن تجویز می‌شود.
- اشعه ایکس قفسه سینه: تصویر واضحی از قفسه سینه و ریه‌ها ثبت می‌شود و می‌توان تومور یا هر بافت مشکوکی را در آن مشاهده کرد.
- سی‌تی‌اسکن قفسه سینه: در این آزمایش تصویربرداری از زوایای مختلف قفسه سینه تصاویر گرفته می‌شود تا احتمال گسترش سرطان بررسی شود.
- برونکوسکوپی: یک لوله باریک و منعطف که سر آن دوربین قرار داده شده است، وارد ریه می‌شود. می‌توان ساختار داخلی ریه‌ها را با این روش مشاهده کرد.
- کشت خلط: مایعی که هنگام سرفه خارج می‌شود، جمع‌آوری شده و در آزمایشگاه تجزیه‌وتحلیل می‌شود.
- توراسنتز: ریه‌ها در کیسه‌هایی قرار دارند. این کیسه‌ها در زمان ابتلا به سرطان ریه پر از آب می‌شوند که به آن افیوژن پلور می‌گویند. برای تشخیص سلول‌های سرطانی در این مایع با استفاده از سوزن مخصوص از این مایع نمونه‌برداری می‌کنند.
- بیوپسی ریه: اگر تومور در قسمت حاشیه‌ای ریه باشد، با برونکوسکوپی نمی‌توان آن را تشخیص داد. در این شرایط سوزنی وارد قفسه سینه شده و از تومور نمونه‌برداری می‌شود. به این روش ترانس توراسیک هم می‌گویند.
پس از تشخیص SCLC برای تعیین مرحله سرطان و احتمال گسترش آن به اندام‌های دیگر باید آزمایش خون (شمارش سلول‌های خونی، آزمایش عملکرد کلیه و عملکرد کبد)، سی‌تی‌اسکن شکم، ام‌آرآی از قسمت‌های مختلف بدن و اسکن استخوان رادیونوکلئید انجام شود.
کارسینوم سلول کوچک ریه چگونه مرحله بندی می شود؟
برای تعیین مرحله سرطان ریه سلول کوچک از چند سیستم مرحله بندی استفاده می‌شود. در سیستم TNM، اطلاعات مربوط به تومور اولیه (T)، غدد لنفاوی (N) و متاستاتیک سرطان (M) با عدد مشخص می‌شوند. هر چه اعداد بالاتر باشند، یعنی بیماری پیشرفته‌تر است.
در سیستم دیگری به نام PT اندازه تومور و تعداد تومورها در بافت مشخص می‌شود. در این سیستم پیشرفت سرطان سلولی جو شکل از ۱ تا ۴ تعیین می‌شود.
سیستم بعدی مرحله گره‌ای (PN) نامیده شده و اعداد بین ۰ تا ۳ بیان می‌شوند. از این سیستم برای تشخیص سرطان در گره لنفاوی و محل غدد لنفاوی استفاده می‌کنند. در این سیستم مرحله‌بندی به شکل زیر است.
- NX: برای آزمایش هیچ غدد لنفاوی ارسال نشده است.
- N۰: در غدد لنفاوی ارسال شده هیچ سلول سرطانی مشاهده نشد.
- N۱: حداقل در یک غده لنفاوی در ریه یا نزدیک راه‌های هوایی سلول‌های سرطانی مشاهده شد.
- N۲: حداقل در یک گره لنفاوی در بافت وسط سینه یا نزدیک راه‌های هوایی سلول‌های سرطانی مشاهده شد.
- N۳: در گردن یا سایر غدد لنفاوی سلول‌های سرطانی مشاهده شد.\
درمان سرطان سلول کوچک ریه
پس از تشخیص سرطان سلول کوچک ریه باید مرحله بیماری مشخص شود. در مراحل پیشرفته معمولا درمان موفقیت‌آمیز نبوده و تنها برای کاهش علائم و تسکین درد اقداماتی انجام می‌شود. به‌طورکلی گزینه‌های درمان در مراحل اولیه و پیشرفته به‌صورت زیر است.
۱. درمان سرطان سلول کوچک ریه در مراحل ابتدایی
در مراحل اولیه، زمانی که سرطان به بافت‌های دیگر سرایت نکرده است، از روش‌های زیر استفاده می‌شود.
- عمل جراحی: اگر فقط یک تومور در ریه وجود داشته باشد و به قسمت‌های دیگر بدن سرایت نکرده باشد، می‌توان از گزینه جراحی استفاده کرد. اگر کل ریه برداشته شود، به آن پنومونکتومی می‌گویند. گاهی هم یک لوب ریه برداشته می‌شود که به این جراحی، لوبکتومی می‌گویند. اگر بخشی از لوب برداشته شود، به آن سگمنکتومی گفته می‌شود. در برخی شرایط نیز بخشی از راه هوایی برداشته شده و از دو طرف مجدد به هم وصل می‌شوند. به این تکنیک، جراحی برداشتن آستین می‌گویند.
- شیمی‌درمانی: درمان دارویی است که به سلول‌های سرطانی حمله می‌کند. داروها ممکن است به شکل قرص یا داخل وریدی تجویز شوند.
- پرتودرمانی: پرتوهای متمرکز شامل اشعه ایکس یا پروتون به تومور تابیده شده و سلول‌های سرطانی را از بین می‌برند.
۲. درمان سرطان سلول کوچک ریه در مراحل پیشرفته
در مراحل پیشرفته سرطان سلولی جو شکل ممکن است سرطان به هر دو ریه، غدد لنفاوی، استخوان‌ها و سایر اندام‌ها گسترش پیدا کند. زمانی که سرطان به این مرحله می‌رسد، دیگر جراحی گزینه مناسبی نیست. در این شرایط برای تسکین درد و کاهش علائم از گزینه‌های پرتودرمانی و شیمی‌درمانی استفاده می‌شود.
برخی مواقع برای درمان سرطان سلول کوچک ریه پیشرفته از روش ایمونوتراپی استفاده می‌شود. در این روش با مواد ساخته شده توسط بدن یا ساخته شده در آزمایشگاه سیستم ایمنی بدن تقویت شده و درمان بیولوژیکی محسوب می‌شود.
برای تشخیص و درمان سرطان سلول کوچک ریه به کدام دکتر مراجعه کنیم؟
سرطان سلول کوچک ریه حدود ۱۰ تا ۱۵٪ از سرطان‌های ریه را تشکیل می‌دهد. این سرطان تهاجمی بوده و رشد سریع دارد. به همین دلیل معمولا در مراحل پیشرفته تشخیص داده شده و نمی‌توان اقدامات درمانی موثری انجام داد. SCLC علائمی مانند سرفه، تنگی نفس، خلط خونی همراه با سرفه، گرفتگی صدا، مشکل در بلع و ناراحتی قفسه سینه را ایجاد می‌کند.
برای تشخیص آن از روش‌هایی مانند آزمایش‌های تصویربرداری، برونکوسکوپی، کشت خلط، توراسنتز و بیوپسی ریه استفاده می‌شود. در مراحل اولیه می‌توان با جراحی، پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی سلول‌های سرطانی را از بین برد. اما در مراحل پیشرفته تنها برای تسکین درد و کاهش علائم از پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی استفاده می‌شود.
-