همانطور که هر موسیقی در سبک خودش دارای انواع مختلفی می باشد ساز سه تار هم مدلهای مختلفی دارد که هر کدام دارای جذابیت های خاص خودشان می باشند. ساز ابداعی سه تار افکت که به سه تار الکتریک معروف است یکی از بهترین سازهای ایرانی می باشد که صدای موسیقی غیر ایرانی هم از آن به گوش می‌رسد. سه‌تار الکتریک اولین ساز الکتریک ایرانی است که علاوه بر صداهای متنوعی که به وجود می‌آورد، دارای بیشترین وسعت صدا در بین سازهای ایرانی است. ناگفته نماند که آزمایش‌ها و تکمیل این ساز حدود ۱۱ سال طول کشیده است.

بیشتر افراد، وقتی صحبت از موسیقی به میان می‌آید خواننده‌ها، آهنگسازها و نوازنده‌ها در نظرشان جلوه‌گر می‌شوند، که البته این طبیعی است، چون کار آن‌ها هنگام ارائه یک اثر هنری، در جلوی ویترین قرار دارد و مردم آن‌ها را بیشتر می‌بینند.

 مخترع سه تار الکتریک چه کسی بود؟

سلمان محمدی یکی از هنرمندان ایران زمین است که در سال ۱۳۷۶ به فکر ساختن سه‌تار الکتریک افتاد. وی کارش را با خرید یک سه‌تار ارزان قیمت آغاز کرد و سعی می کرد و تا با اعمال تغییراتی در این ساز آن را به سه تار الکتریک تبدیل نماید. سلمان محمدی با شور و حال عجیبی از ابتدای مسیری حرف می‌زند که به انتشار اولین آلبوم رسمی موسیقی ایرانی که با سه‌تار الکتریک نواخته شده «پنجره‌ای رو به جهان» می‌رسد؛ مسیری که آن‌قدرها هم هموار نبوده و دردسرهای زیادی برای سازنده آن ایجاد کرده است. از نقدهای کوبنده و لحن‌های توهین‌آمیز گرفته تا بی‌پولی و بدهکاری به بانک‌های مختلف. او که امید زیادی به کارآیی ساز ابداعی‌اش دارد، در مصاحبه با «فرهیختگان گیلان» از سه‌تار الکتریک و نقش آن در آینده موسیقی ایران می‌گوید: سه‌تار الکتریک در سال ۸۲ و در قسمتی از کنسرت آنالیز دستگاه سه‌گاه، برای نخستین‌بار به نمایش عموم گذاشته شد و با آن نواختم.‌‌ همان سال در محضر استاد فرهاد فخرالدینی آهنگسازی مشق می‌کردم و ایشان پس از بررسی، گفتند که از سه‌تار الکتریک می‌توان در آهنگسازی سود جست. پس از آن، ساز را به کیوان ساکت نشان دادم و‌‌ همان سال مدل B را هم ساختم که نواقصش از مدل قبلی کمتر بود.

اردیبهشت ۸۳، در سومین نمایشگاه دانشجویی فرهنگ استان‌ها با سه‌تار الکتریک حاضر شدم و اجرایم بسیار مورد توجه قرار گرفت. پس از آن در چندین کنسرت با گروه مهرگان به سرپرستی حسن میرزاخانی شرکت کردم و در آلبومی با یاسر محمودی همکاری داشتم که البته به دلیل صادر نشدن مجوز، هرگز به بازار نیامد. در آلبوم دیگری هم به نام خال هندو که با تنظیم حسن میرزاخانی به بازار آمد، نوازنده سه‌تار الکتریک بودم.

سال ۸۵ برای ادامه تحصیل از ایران رفتم و سه سال بعد برگشتم. بعد از آن مدل «A -100» را ساختم و به‌عنوان یک اختراع ثبتش کردم.‌‌ همان سال در نخستین نمایشگاه سازهای ابداعی ایران که به پیشنهاد استاد شجریان برگزار شد شرکت کردم و این ساز را به نمایش عموم گذاشتم. پس از آن در نخستین نمایشگاه سازه‌های چوبی، سه‌تار الکتریک شرکت داده شد و من به‌عنوان هنرمند بر‌تر سال انتخاب شدم.‌‌ همان سال هم به پارک علم‌ و فناوری گیلان دعوت شدم و شرکت علمی و تحقیقاتی گستره هنر چهارم نخستین شرکت تولید کننده ساز الکتریک ایرانی شکل گرفت.

به عقیده ایشان هنر جزو نیازهای ثانویه انسان است و تعالی و پیشرفت آن زمانی اتفاق می‌افتد که نیازهای فیزیولوژیک یا اولیه انسان برطرف شده باشد. موسیقی رابطه مستقیمی با اقتصاد دارد، اگر وضع اقتصادی جامعه خوب باشد موسیقی پیشرفت می‌کند و بالعکس.

معرفی قسمت های مختلف سه تار الکتریک:

تنه
به قسمت چوبی اشکی شکل ساز گفته می‌شود که دارای شکل خاص و خود به صورت تخت (flat) می‌باشد، که قسمت اصلی ساز هم به حساب می‌آید و پِیک آپ و خرک بروی آن سوار می‌شوند.

پیک آپ مغناطیسی (آهن‌ربایی)
یک سیم پیچ مغناطیسی است که بر روی بدنه و زیر سیم‌ها قرار دارد، وقتی سیم‌ها بر اثر زخمه زدن مرتعش می‌شود ارتعاشات توسط پیک آپ به سیگنال الکتریکی تبدیل می‌شود.

خرک
به عنوان نگهدارنده سیم‌ها از آن استفاده می‌شود.

سیم‌ها
سیم‌ها بخاطر مقاومت بالا و صدا دهی مطلوب از فولاد نرم ساخته شده‌است که تعداد این سیم‌ها ۴ عدد می‌باشد، سیم آخر علاوه بر فولادی بودن دارای پوشش فنری می‌باشد.

خروجی صدا
روزنه‌ای است در ضخامت تنه که تا پیک آپ ادامه دارد و سیم پیک آپ از داخل آن روزنه عبور می‌کند و در انتها به یک فیش متصل می‌شود که سیم رابط آمپلی فایر و ساز به آن جا متصل می‌شود.

دسته
قسمت بلند ساز می‌باشد که فواصل موسیقی بر روی آن توسط پرده‌ها مشخص شده‌است که شامل دو قسمت می‌باشد قسمت پایینی که به تنه متصل است و قسمت اصلی آن به حساب می‌آید و قسمت بالایی که روی قسمت پایینی سوار می‌شود.

شیطانک
قسمت انتهایی سیم‌ها محسوب می‌شود که برای داشتن مقاوت بالا از جنس استخوان ساخته شده‌است و دارای شیب به سمت سر دسته می‌باشد.

سر دسته
قسمتی است که بعد از شیطانک شروع می‌شود و دارای انحنا می‌باشد و سیم‌ها در آنجا به گوشی‌ها متصل می‌شود.

پیچ‌های کوک یا گوشی‌ها
پیچ‌های چرخ دنده داری هستند که بروی سر دسته قرار می‌گیرند، که هر کدام آن‌ها به یک سیم متصل است و توسط آن‌ها می‌توان سیم‌ها را شل یا سفت (کوک) کرد.

بند ساز
قسمت جداگانه ساز می‌باشد که توسط دو نگهدارنده به ساز متصل می‌شود و بروی کتف نوازنده قرارمی گیرد و جنس آن از الیاف مصنوعی می‌باشد.

 ویژگی‌های سه تار الکتریک

1. به جهت استفاده از گوشی‌های چرخ دنده دار بسیار دقیق کوک می‌شود و به سادگی هم از کوک خارج نمی‌شود، اما در سه‌تارهای مدل قدیم بعلت استفاده از گوشی‌های چوبی نگاه داشتن کوک بسیار سخت و دشوار و هم چنین بعلت بزرگ بودن دور گوشی کوک دقیق کردن کاری بسیار دشواربود.
2. به علت طراحی محاسبه شده در هر شرایط آب و هوا صدای مطلوب را خواهد داشت و این خود از وی‍‍ژگی‌های دیگر این ساز می‌باشد، اما در سه تارهای مدل قدیم بعلت استفاده از مواد طبیعی خام به شدت تحت تأثیر هوا بودند.