تنبک (تمبک، دمبک، دندونک و ضَرب) یکی از سازهای کوبه‌ای ایرانی است. این ساز پوستی، از نظر سازشناسی جزء طبل‌های جام‌شکل محسوب میشود که از این خانواده می‌توان به سازهای مشابه مانند داربوکا در کشورهای عربی و ترکیه و همچنین زیربغلی در افغانستان اشاره کرد.در این پست ما به معرفی 5 تا اساتید تنبک نوازی در ایران می پردازیم امیدوارم که مطالب ارائه شده مفید باشند.
تنبک از نظر ساز شناسی جز طبل های جام گونه است. تنبک علاوه بر موسیقی سنتی امروز، این ساز در اکثر موسیقی نواحی ایران به همراه ساز های دیگر، صدای دلنشینی را به پژواک در می اوردام این ساز در استان هرمزگان (تمپک) است ک با (تمپو) بی ارتباط نیست.
مثلا سازی در کشمیر با نام (تنبک نَری) نواخته میشود که نَری در زبان محلی یعنی سفالی.
همچنین سازی به صورت یک جفت تنبک در مالزی به نان (گِدُمبَک) نواخته میشود. در معنی واژه تنبک دونظر وجود دارد: عده ای میگویند که واژه تنبک از صدای این ساز، یعنی از ترکیب دو عبارت (تن) و (بک) به دست امده و (تن) یا (تم) صدایی است که از نواختن ضربه ای به ناحیه مرکزی پوست تنبک بیرون می آید و (بک) نواختن ضربه ای به ناحیه کناری پوست است.
آشنایی با برخی از اساتید تنبک نوازی در ایران
- حسین تهرانی
- جهانگیر ملک
- داریوش رفیعی
- بهمن رجبی
- محمد اسماعیلی
معرفی اساتید یاد شده
نام ونام خانوادگی: حسین تهرانی
متولد :1290
سبک : موسیقی سنتی ایرانی
اساتید : ابوالحسن خان صبا ،حسین خان اسماعیل زاده
ساز ها : تنبک
سالهای فعالیت : از سال 1323
آثار منتشر شده از وی :
- کاست «ضرب آهنگ» که در طرف اول او صدای لوکوموتیو را با تنبک ایجاد کرده‌است و در طرف دوم قطعهٔ زرد ملیجه را با سنتور استاد فرامرز پایور اجرا کرده‌است.
- کاست «ضرب اصول» هم کاری است از استاد پایور به همراهی تنبک استاد تهرانی که آهنگ زیبای «چهار مضرابی ماهور» اثر استاد ابوالحسن صبا هم در آن موجود است.
نام ونام خانوادگی : جهانگیر ملک
متولد :1311
فوت :1381
ساز ها : تنبک
آثار:از همکاری‌های ملک با رادیو می‌توان به برنامه‌های گلهای جاویدان، گلهای تازه، گلهای رنگارنگ، یک شاخه گل، برگ سبز و شاعران قصه میگویند و نیز برنامه تکنوازان اشاره کرد.
نام و نام خانوادگی : داریوش رفیعی
متولد :1306
سبک :موسیقی کلاسیک ایرانی
ساز ها : تنبک
آثار : مجموعه آثار او با نام «کاروان عمر» به کوشش شهرام آقایی پور در سال ۱۳۸۷ به چاپ رسیده‌است.
نام ونام خانوادگی : بهمن رجبی
متولد :1318
سبک ها : موسیقی کلاسیک ایرانی
آثار :
- نوازندگی تنبک در قطعهٔ سواران دشت امید اثر حسین علیزاده
- وازندگی تمبک در آلبوم در مکتب عشق، به آهنگسازی مازیار شاهی
- نظم وزن، تکنوازی تنبک بهمن رجبی،
نام ونام خانوادگی : محمد علی اسماعیلی
متولد :1313
سبک: موسیقی سنتی ایرانی
ساز ها : تنبک
آثار :وی حدود ۱۵ قطعه فانتزی روی ریتم‌های ایرانی تنظیم کرده که معروفترین آن‌ها قطعه‌ای به نام رونماست.
نام ونام خانوادگی : امیرناصر افتتاح
متولد :1314
سبک: موسیقی سنتی ایرانی
ساز ها : تنبک
او نوازندگی تنبک را نزد حسین تهرانی و هوشنگ مهرورزان فرا گرفت. در سال ۱۳۳۴ به رادیو رفت و با گروه گلها همکاری کرد. از شاگردان امیرناصر افتتاح، می‌توان امیر بابک رکنی والا، بهمن رجبی، آبتین جلالی، محمود فرهمند بافی و مرتضی اعیان را نام برد. شکل نواختن وی امروزه سبکی در آموزش تنبک می‌باشد و بین هنرجویان به سبک افتتاح شناخته میشود.
-