نویسنده و پژوهشگر آیین‌های سنتی به چهره زننده تکدی‌گری در قامت مبارک انتقاد دارد
داوود فتحعلی‌بیگی | یار شفیق عمو نوروز گدا نیست | یک تنه می توانم همه شهر را بخندانم
مردی لاغراندام و سیاه رخ، با کلاه دوکی، گیوه‌های نوک تیز و جامهٔ سرخ که با دایره زنگی و تنبک آوازهای کوبه ای می خواند. چهره اش با همه سیاهی پر از خنده است و زبان بذله گویش هم نیش دارد و هم نوش. این ها همه تصویر مردی است که هر سال با کوچ زمستان و رسیدن نوروز نوید بهار و زندگی می دهد. حاجی فیروز یا همان سیاه که بیشتر آن را با نام مبارک می شناسیم.
سمیراباباجانپور: داوود فتحعلی‌بیگی بازیگر، نویسنده و پژوهشگر آیین های سنتی که خود بارها نقش سیاه را بازی کرده است در گفتگو با همشهری محله می گوید: «آنچه ما به عنوان حاجی فیروز در روزهای آخر سال می بینیم حاجی فیروز همان یار شفیق عمو نوروز در افسانه های ما نیست. این چهره زننده ای از تکدی گری است. لباس قرمز و صورت سیاه حاجی فیروز نشانه یک رسم و رسوم قدیمی است. رسمی که آمدن بهار و زنده شدن طبیعت را خبر می دهد و به قول خودش سالی یک روز این اتفاق می افتد و به کوچه ها و خیابان ها می آید. اما این روزها حاجی فیروزها با زمان های قدیم تغییر زیادی کرده اند و بیشتر در حال تکدی گری هستند. این روزها در پایان سال افرادی با چهره سیاه و لباس قرمزمی خواهند نظرمردم را جلب کرده و پولی از آنها بگیرند. »
نیش و نوش مبارک
فتحعلی بیگی می گوید: «اساسا مردم مبارک را می پسندند چون همیشه از جانب آنها حرف می زند. از جانب آنها به افراد قدرتمند نیش می زند. حالا قدرت در هر زمینه ای باشد. حتی به رفتارهای ساده مردم هم ممکن است کنایه بزند. وقتی حرف هایش را می شنویم ممکن است از ته دل بخندیم اما بعد متوجه می شویم که او دارد رفتارمان را اینگونه به نقد می کشد. چهره سیاه او همچون ماسکی می ماند که می تواند از پس این ماسک حرف هایش را راحت بزند. چهره آرایی مبارک اصلا به رنگ و نژاد طعنه نمی زند. شاید تقلیدی از غلام سیاه های دربار حاکمان قدیم باشد که برای انبساط خاطر حاکمان بسیار بذله گویی و طنازی می کردند. این طنازی و بذله گویی گاه از هوش بالا و نگاه تیزبینشان نشات می گرفت. آنقدر که طنزشان به طنز عبید زاکانی هم طعنه می زد.»
مدیران شهری برای شادی مردم همت کنند
در آیین و فرهنگ ایران آنقدر شخصیت های جذاب و دیدنی برای شادی وجود دارد که اگر احیا شوند برای همه شهر کافی است. فتحعلی بیگی که مؤلف بیش از۲۰ دفتر تعزیه و ده ها نمایش نامه ایرانی است می گوید: «از شادی مردم نترسیم. باور کنید خودم یک تنه می توانم همه شهر را بخندانم. آنقدر مبارک را می شناسم که می دانم می شود با او همه شهر را خوشحال کرد. مسلما همه مردم شهر نمی توانند به تئاتر بروند. نمی توانند بذله گویی های جذاب مبارک را از سالن نمایش ببینند، اما اگر مدیران و مسئولان شهری همت کنند نوروزخوانان و سیاه پوشان طناز می توانند شادی را در کوچه و پس کوچه های شهر جاری کنند.»
کد خبر 663286
-