دانستن نوع تیپ بدنی باعث می‌شود که شما بتوانید به‌طور هوشمندانه‌تر و با موفقیت بیشتری برای خود برنامه طراحی کنید. هنگامی‌که تیپ بدنی شما مشخص شد شما میتوانید به‌طور دقیق میزان دریافت مواد غذایی خود را بر اساس اهداف خود تنظیم کنید.
برنامه تمرینی برای تیپ‌های بدنی مختلف، گوناگون است به همین خاطر است که دو دوست که باهم تمرینات بدن‌سازی را شروع کرده باشند و سن و سال یکسانی هم داشته باشند تمرینات بدن‌سازی مختلفی به آن‌ها داده می‌شود چراکه برنامه‌های بدن‌سازی بر اساس پیشرفت فیزیکی، هدف ورزشی و تیپ بدنی نوشته می‌شود.
البته افراد بسیار کمی هستند که دقیقاً و کاملاً در یک تیپ بدنی قرار بگیرند. بدن هر انسان، لزوماً به‌طور دقیق با یکی از این دسته‌ها هماهنگ نمی‌باشد، بلکه ویژگی‌هایی از هرکدام را دارد، اما یکی از این تیپ‌ها در مقایسه با بقیه، نمو بیشتری دارد. معمولاً بسیاری از افراد ترکیبی از ویژگیهای انواع تیپ بدنی را دارا می‌باشند. لازم به ذکر است که تمرینات مناسب در کنار یک رژیم غذایی کارآمد می‌تواند تیپ بدنی یک فرد را به‌طور کامل تغییر دهد.
سه روش برای طبقه‌بندی تیپ بدنی وجود دارد:
1- روش شلدون: بر الهام از لایه‌های جنینی بدن انسان و بر اساس نواحی سر، صورت و گردن و قفسه سینه، بازوان، شانه‌ها و دست‌ها، شکم، تنه و لگن خاصره، باسن، ران و ساق پا؛ تیپ افراد را به سه تیپ بدنی اصلی طبقه‌بندی می‌کند.
2- روش پارنل: علاوه بر ویژگیهای ژنتیکی، ویژگیهای محیط فرد را در طبقه‌بندی خود دخیل نموده است.
3- روش هیث ـ کارتر: این روش تلفیقی از روش شلدون و پارنل می‌باشد.
بر اساس روش شلدون تیپ‌های بدنی به سه تیپ بدنی اصلی طبقه‌بندی می‌شوند:
A- اکتومورف: معرف بافت استخوانی، پوست و مو
B- مزومورف: معرف بافت عضلانی
C- اندومورف: معرف بافت چربی و دستگاه هاضمه
A- اکتومورف (استخوانی): فرد لاغراندام و کشیده که سطح بدنش بر دیگر بافت‌ها غلبه دارد.
B- مزومورف (عضلانی): تیپ بدنی ورزشکاران، در بافت پیوندی و عضلات بر تیپ‌های دیگر برتری دارند.
C- اندومرف (چربی): فرد چاقی که بافت چربی مهم‌ترین و غالب‌ترین بافت بدنش است.
پرسشنامه جهت تعیین تیپ بدنی:
1-استخوان‌بندی من به شکل زیر است:
الف: خیلی بزرگ ب: متوسط و درشت ج: کوچک و نازک
2-وضعیت تقارن بدن من شبیه:
الف: بدن چربی‌دار ب: بدن عضلانی و گوشتی ج: بدن استخوانی
3-بدن من … است:
آقایان پاسخ بدهند- الف: گرد و لخت ب: چهارشانه و عضلانی ج: باریک و بلند (لاغر)
خانم‌ها پاسخ دهند- الف: شکل گلابی ب: شبیه ساعت شنی ج: باریک و بلند (لاغر)
4-من هنگام کودکی … بودم:
الف: گوشتالو ب: نرمال و طبیعی ج: لاغر و ضعیف
5-سطح فعالیت من:
الف: بی‌تحرک ب: تقریباً فعال ج: بسیار فعال (نمی‌توانم یکجا بنشینم)
6-وضعیت فعالیت جنسی:
الف: بی‌تحرک ب: فعال و با تحرک ج: با تحرک سخت و کم
7-متابولیسم بدن من … است:
الف: کند و آهسته ب: سالم و طبیعی ج: بالا و سریع
8-مردم به من می‌گویند:
الف: باید وزنم را کم کنم ب: در فرم خوبی هستم و باید خودم را حفظ کنم ج: باید وزنم را افزایش بدهم
9-اگر شما دور مچ دستتان را با دست دیگر بگیرید وضعیت انگشت میانی و شست چگونه است:
الف: انگشت میانی و شست یکدیگر را لمس نمی‌کنند ب: انگشت میانی و شست یکدیگر را لمس می‌کنند ج: انگشت میانی و شست روی یکدیگر قرار می‌گیرند
10-در خصوص وزن بدن، من می‌توانم:
الف: وزنم را راحت بالا ببرم، اما به‌سختی کاهش می‌دهم ب: وزنم را راحت بالا ببرم یا کاهش دهم شرایط خوبی دارم ج: مشکل اضافه کردن وزنم رادارم
11-وضعیت گرسنگی شما چگونه است:
الف: تقریباً همیشه ب: فقط در زمان وعده‌های غذایی ج: به‌ندرت و خیلی کم
12-مردم مرا این‌گونه توصیف می‌کنند:
الف: شخصی احساساتی و پرهیجان ب: شخصی با فیزیولوژی مناسب ج: شخصی کم هیجان و پر فکر
نمره دهی:
برای هر پاسخ الف نمره ۱ و برای هر پاسخ ب نمره ۲ و برای هر پاسخ ج نمره ۳ بدهید، سپس نمرات خود را جمع کرده و بر عدد ۱۲ تقسیم نمایید.
نتیجه‌گیری:
عدد ۱: شما دارای بدن (اندومورف) چربی‌دوست و درشت‌استخوان هستید و می‌باید از احتمال افزایش چربی نگران باشید و در طول تمام زندگی چربی را کنترل کرده و نگذارید اضافه شود. پیشنهاد برای این گروه از تیپ بدنی: بطور روزانه از تمرینات فعال مانند پیاده روی سریع ، دوچرخه، و غیره پیروی نمائید و سعی نمائید در هر هفته زمان تمرینات هوازی را افزایش دهید.
عدد ۲: شما دارای بدن (مزومورف) عضلانی و متعادل (طبیعی) هستید؛ اما برای حفظ آن یا بهتر شدن می‌باید تمرین و تغذیه مناسب تیپ بدنی خود را داشته باشید. تمرینات شما می‌تواند بهتر و سختتر، همچنین طولانی‌تر از بدنهای اکتومورف (استخوانی و لاغر) انجام شود اما باید دقت کنید که بیش‌ازحد تمرین نکنید.
تمرینات شما می تواند بهتر و سختتر، همچنین طولانی تر از بدنهای اکتومورف ( استخوانی و لاغر ) انجام شود اما باید دقت کنید که بیش از حد تمرین نکنید. شما میتوانید از وزنه های متعادل و یا سنگین با رعایت ریتم ضربان قلب استفاده نمائید ، و از استراحت های طولانی نیز بین ستها اجتناب نمائید.
عدد ۳: شما دارای بدن (اکتومورف) ریز عضله و استخوانی هستید؛ و می‌باید برای به دست آوردن یک فرم خوب از عضلات روی افزایش وزن تمرکز نمایید. (بعضی از خانم‌ها که خیلی لاغر هستند، می‌خواهند که کمی چربی داشته باشند تا اندامشان کمی زنانه‌تر شود) میتوانید تمرینات با وزنه را انجام دهید اما نه خیلی زیاد و نه در جلسات تمرینی طولانی. وزن شما می‌باید به نرمی و آهستگی افزایش یابد و تمریناتتان راکمی آهسته‌تر انجام دهید.
نکته: اگر عدد به‌دست‌آمده کسری باشد مثلاً 1/5، آن را در موقعیتی مابین ۲ تیپ بدنی قرار دارید و به شما توصیه می‌شود حد وسط و میانه دو تیپ را رعایت نمایید.
-