اگر شما هم مثل من به فیلم و سریال علاقه داشته باشید، حتما اسم شبکه و سایت Netflix به گوشتان خورده است. حتی ممکن است یکی دو سریال معروف این شبکه را هم دیده باشید. این روزها اکثر سایت‌های دانلود فیلم و سریال بهترین سریال های نتفلیکس را ارائه می‌دهند و مشتری این فیلم و سریال‌ها هم کم نیستند. اما همیشه همینطور بوده است؟ همیشه این شبکه اینقدر قدرت و شهرت داشته است و نزدیک به ۱۹۰ کشور در سراسر دنیا محصولات جذاب آن‌ها را تماشا می‌کرده‌اند؟ مسلما نه! نت فلیکس هم مانند خیلی از کمپانی‌های دیگر فراز و فرود زیادی را برای رسیدن به این موقعیت تجربه کرده است. اگر دوست دارید با مراحل تحول دیجیتال نتفلیکس آشنا شوید، من را تا پایان این مقاله همراهی کنید.

تاریخچه نتفلیکس

نتفلیکس از ابتدا یک کمپانی بزرگ ۱۵۰ میلیارد دلاری نبود و یک شرکت کوچک اجاره فیلم محسوب می‌شد. این شرکت در سال ۱۹۹۷ راه‌اندازی شد. جالب است که سازندگان آن یعنی اسکات رندولف و رید هاستینگز در ابتدا نمی‌دانستند که چه نوع شرکتی تاسیس کنند؛ اما زمانی که هاستینگز مجبور شد برای دیرکرد فیلمی که اجاره کرده بود ۴۰ دلار بپردازد، ایده یک کسب و کار اینترنتی به ذهن او رسید. سایت نتفلیکس در سال ۱۹۹۸ ساخته شد و این شرکت کوچک تنها با ۳۰ کارمند آغاز به کار کرد. تنها ۹۲۵ فیلم در انبار این شرکت وجود داشت و مردم با ثبت اینترنتی سفارش خود، فیلم موردنظر را از طریق پست دریافت می‌کردند. اما مدل پرداخت در سال ۱۹۹۹ از اجاره به اشتراک ماهیانه تغییر کرد و اوایل سال ۲۰۰۰ مدل اجاره‌ای کاملا کنار گذاشته شد.

مدل جدید به این صورت بود که مشترکین بر اساس بسته اشتراکی خود، تعداد مشخصی فیلم اجاره می‌کردند و برای دریافت فیلم‌های بعدی باید فیلم‌های قبلی را به شرکت برمی‌گرداندند.

گام بعدی: استفاده از DVD

شرکت نتفلیکس تا به این جا هم نوآوری مطلوبی داشت ولی به این راضی نبود. یکی از بخش‌های مهم موفقیت این کمپانی کوچک، استفاده از DVD بود. زمانی که بازار تحت سلطه فیلم‌های VHS بود، رندولف و هاستینگز امپراطوری خود را روی DVD ها بنا کردند. با تسلط دی وی دی بر بازار، مشخص شد که تحول دیجیتالی چه تاثیری دارد و حتی عادات مصرف‌کننده را هم تغییر می‌دهد. تحول دیجیتال به خلاقیت و نوآوری احتیاج دارد و این دقیقا همان چیزی بود که نتفلیکس در اختیار داشت. علاوه بر این در کنار خلاقیت به تکامل هم نیاز دارد و این تکامل باید آنچنان ظریف و هنرمندانه انجام شود که حتی مشتریان متوجه این تغییر اساسی نشوند؛ و البته زمانی که به این سیر نگاه می‌کنند، شاهد یک تغییر اساسی باشند.

Netflix بهترین نمونه تکامل یک شرکت است که فناوری آن در طول سال‌ها به طرز چشمگیری تغییر کرده است و با بازار سازگار شده است. هنگامی که مردم خواستار دسترسی به مطالب از طریق اینترنت شدند، Netflix یک طرح جالب ایجاد کرد و در سال ۲۰۰۶ خدمات آنلاین خود را ارائه داد. بازار دی وی دی‌ ها به سرعت کاهش پیدا کرد و این آغاز رشد و توسعه Netflix بود.

افت شدید ارزش سهام نتفلیکس

موفقیت‌های نتفلیکس کم کم رو به افول رفت و تقریبا در سال ۲۰۰۷ و با افزایش تعداد رقبا، ارزش سهام نتفلیکس کاهش چشمگیری پیدا کرد. حتی پیش‌بینی می‌شد که در آینده‌ای نه چندان دور، این شرکت از دور خارج شود. به همین دلیل این کمپانی به فکر پیاده سازی تحول دیجیتال در نحوه ارائه خدمات خود افتاد و این سرآغازی بر توسعه دیجیتال نتفلیکس بود.

ایجاد یک کسب و کار دیجیتال و جلو زدن از رقبا

بنیانگذاران نتفلیکس متوجه افت ازش سهام شرکت خود شدند؛ ولی این موضوع باعث ناامیدی و دلسردی آن‌ها نشد. بلکه آن‌ها را به این فکر انداخت که به دنبال یک راه چاره برای بازگشت به عصر طلایی خودشان باشند. آن‌ها می‌دانستند که تنها راه پیشرفت و دیده شدن، ایجاد یک وجه تمایز با بقیه رقباست. در آن زمان کسب و کارها کم و بیش در حال ورود به دنیای دیجیتال بودند و این کمپانی هم راه بقای خود را در ایجاد تحول دیجیتال در کسب و کار دید.

بنابراین بنیانگذاران نت فلیکس تصمیم گرفتند طرح جدید و پیشگامانه‌ای پایه‌ریزی کنند و جریان سرویس‌های آنلاین را راه‌اندازی کنند. این سرویس در سال ۲۰۰۷ راه‌اندازی شد ولی در سال ۲۰۱۰ آغاز به کار کرد.

استفاده از این نوع سرویس خیلی سریع در بین مردم رواج پیدا کرد؛ تا جایی که در سال ۲۰۱۷، ۳۷% از پهنای باند اینترنت در ساعات اوج مصرف تلویزیون به نت فلیکس اختصاص داشت. کاربران با ثبت نام اکانت نتفلیکس و خرید اشتراک ماهانه، یکی از ۳ بسته پیشنهادی نتفلیکس را انتخاب می‌کردند و به تعداد زیادی فیلم و سریال دسترسی داشتند. البته اکانت نتفلیکس رایگان هم برای ماه اول وجود داشت و برای ماه‌های بعدی مبالغ نه چندان زیادی پرداخت می‌شد. جالب اینجا است که در خیلی از کشورها برای تماشای تلویزیون ملی چنین مبالغی دریافت می‌کردند؛ به همین دلیل این نوع اشتراک مورد توجه کشورهای دیگر هم قرار گرفت.

تغییر مدل کسب و کار در نتفلیکس باعث شد که رشد درآمد سالیانه این کمپانی ۳۰% بیشتر شود و بیش از ۱۸۰ میلیون کاربر در سرتاسر دنیا داشته باشد. در حال حاضر ۱۹۰ کشور در سرتاسر دنیا از خدمات این کمپانی استفاده می‌کنند. Netflix در کشور ما هم بسیار معروف است و با وجود اینکه خرید اشتراک نتفلیکس امکان‌پذیر نیست، سایت‌های دانلود فیلم و سریال اکثر محصولات این شرکت را در اختیار مخاطبان قرار می‌دهند.

از یک شرکت کوچک تا امپراطوری میلیارد دلاری

اینترنت همه چیز را به سرعت تغییر داده است. وجود شبکه‌های اجتماعی و وب‌سایت‌های مختلف باعث می‌شود مردم به رسانه‌های قدیمی و سنتی راضی نباشند و هر روز انتظار محصولات و خدمات جدیدی داشته باشند. وجود انواع وب‌سایت‌ها و فروشگاه‌های ارائه دهنده فیلم و سریال‌ها، نتفلیکس را بر آن داشت تا کتابخانه و آرشیو خود را ارتقا دهد. این کمپانی در سال ۲۰۰۸ با Starz Entertainment (برنامه تلویزیونی Spartacus) به توافق رسید و سپس در سال ۲۰۱۰ توافق‌نامه‌ای پنج ساله با Paramount Pictures ، Lions Gate Entertainment و MGM برای پخش فیلم‌هایی به ارزش یک میلیارد دلار امضا کرد.

اما تغییر واقعی بازی زمانی اتفاق افتاد که این کمپانی شروع به ساخت و پخش برنامه‌های تلویزیونی کرد. Netflix برای هر شرکتی نمونه کاملی از چگونگی تکامل، سازگاری و زنده ماندن از مشکل بزرگی به نام اختلال دیجیتال است. درست است که نتفلیکس با خدمات اجاره‌ای خود مدل تجاری بسیار موفقی ایجاد کرد اما در طول سال‌ها تغییرات رفتار مصرف‌کننده را پیش بینی کرده و بر اساس آن مدل کسب و کار خود را تغییر داده است. نت فلیکس در اوج بازاریابی رسانه‌های اجتماعی و محتوایی یک بار دیگر تکامل یافت و شروع به تولید فیلم‌ها و سریال‌های مخصوص به خود کرد. نتفلیکس به معنی واقعی یک اختلال دیجیتال برای خیلی از شرکت‌ها محسوب می‌شود و کمپانی‌های بسیار کمی توانایی رقابت با آن را دارند.

همکاری با کمپانی آمازون

نت فلیکس تا سال ۲۰۱۷ تقریبا ۱۰۰ میلیون مشتری در سرتاسر جهان داشت، ولی همچنان به فروش فیلم‌های و سریال به شکل DVD ادامه می‌داد. در حال حاضر چند میلیون مشتری و متقاضی آمریکایی برای DVD ها وجود دارد. نت فلیکس در سال‌های اخیر تصمیم گرفته است فروش فیزیکی خود را به آمازون بسپارد تا هزینه‌های بخش لجستیک و انبارداری خود را کاهش دهد.

Netflix به عنوان یک رهبر مخل دیجیتال 

یکی از ایراداتی که تغییر و تحولات دیجیتال به همراه دارد و البته ضرری به خود مجموعه وارد نمی‌کند، ایجاد اختلال دیجیتال است. مثلا با حضور شبکه‌های اجتماعی مثل فیسبوک، اینستاگرام و یوتیوب، تبلیغات از تلویزیون به سمت این شبکه‌های اجتماعی حرکت کرده است. به این صورت رسانه‌های اجتماعی یک مخل برای رسانه‌های قدیمی محسوب می‌شوند. دقیقا مانند نت فلیکس که با حضور قدرتمند خود در دنیای محتوای سرگرم‌کننده، اختلال دیجیتالی بزرگی برای خیلی از کمپانی‌ها محسوب می‌شود.

به هر حال تغییر سریع فناوری دیجیتال، مدل‌های جدید تجاری ایجاد می‌کند و محصولات و خدمات موجود را به چالش می‌کشد. در حال حاضر تبلیغات تلویزیونی تاثیر کمتری دارند. بهتر است شبکه‌های تلویزیونی – به دلیل وجود کمپین‌های بازاریابی در شبکه‌های اجتماعی – ایده‌ها و قیمت‌های جدید و مناسب‌تری ارائه دهند تا با کاهش درخواست روبه‌رو نشوند.

اهمیت بازاریابی محتوا و تحول دیجیتال سازمانی نت فلیکس

بازاریابی محتوا یکی از ارکان اصلی زندگی روزمره کنونی است. هر کسی در هر موقعیت و جایگاهی که باشد، برای تبلیغات و نمایش پررنگ‌تر خود به مردم، به بازاریابی محتوا نیاز دارد. هر روز شرکت‌های بیشتری روی این موضوع کار می‌کنند و انواع محتوا از متن و تصویر گرفته تا ویدیو را ارائه می‌دهند. اما بازاریابی محتوا خیلی هم راحت نیست و مانند راه رفتن روی یخ ریسک زیادی دارد. این موضوع به تخصص نیاز دارد و گاهی اوقات ممکن است به جای آنکه ارزش شرکت خود را بهبود ببخشید بدتر به آن صدمه بزنید.

اما هنگامی که Netflix تصمیم گرفت محتوای خود را تولید کند، تصمیم‌های خوبی در این زمینه گرفت. نت فلیکس به جای شروع کار از صفر، مجوز نمایش‌های تلویزیونی لغو شده مانند Arrested Development را خریداری کرد. Arrested Development یک برنامه تلویزیونی بسیار موفق بود و طرفداران بسیار خوبی داشت و احیای یک برنامه تلویزیونی لغو شده با طرفداران بزرگ یک استراتژی عالی بود. نت فلیکس برخلاف شبکه‌های تلویزیونی سنتی،به درآمد حاصل از تبلیغات بسنده نکرد و وجه تمایز آن محتوای قوی و خوبی بود که تولید می‌کرد.

مردم از کپی کردن محتوا و محتوای تکراری خوششان نمی‌آید. محتوا باید اصل و منحصر به فرد باشد؛ دقیقا همان کاری که نتفلیکس انجام داد. این شبکه سریال‌های منحصر به فردی تولید کرد و دیدگاه متفاوتی نسبت به برنامه‌های تلویزیونی ایجاد کرد.

بهترین سریالهای نتفلیکس مانند کویینز گمبیت (Queen’s gambit)، سرقت پول (خانه کاغذی – La casa de papel)، چیزهای عجیب (Stranger things)، تاج (Crown)، آینه سیاه (black mirror) و خیلی دیگر از سریال‌ها به سرعت محبوب شدند و کل دنیا در مورد آن‌ها صحبت می‌کنند. این شبکه علاوه بر سریال‌سازی، فیلم‌های زیادی هم تولید کرده است که آن‌ها هم محبوبیت زیادی به دست آورده‌اند.

وجه تمایز نتفلیکس چیست ؟

این کمپانی بزرگ به معنای واقعی کلمه اولین شبکه تلویزیونی جهانی است که در سال ۲۰۱۶ برای ۱۹۰ کشور در دسترس بوده است. نتفلیکس حدود ۶ میلیارد دلار برای آخرین توسعه خود در ۱۳۰ کشور هزینه کرده است و می‌تواند یک الگوی عالی در زمینه تحول دیجیتال محسوب شود. اما امروز چه دلایلی باعث برتری این شبکه نسبت به سایر رقبا شده است که همچنان بهترین و بزرگ‌ترین شبکه محسوب می‌شود؟

مدل تجاری ساده و منعطف در نتفلیکس

یکی از مهم‌ترین مزیت‌های این شبکه، مدل ساده تجاری و تمرکز زیاد روی تولید محتوا و فرهنگ استفاده از فناوری و دیجیتال بوده است. سادگی کار با این شبکه به صورتی است که کاربران انبوهی در سرتاسر جهان با آن کار می‌کنند و مهم‌تر از همه اینکه در کشورهای زیادی قابل دسترس است. کار با موتور جستجوی وب‌سایت بسیار راحت است و طرح‌های مختلفی برای خرید اشتراک وجود دارد. برای استفاده از آن به هیچ سخت‌افزار خاصی نیاز ندارید و امکان دیدن برنامه‌ها به صورت آنلاین و دانلود کردن هم وجود دارد. علاوه بر این با وجود تلفن‌های هوشمند، امکان دیدن نمایش‌های تلویزیونی در هر مکان وجود دارد.

ارائه محتوای گسترده و با کیفیت

نت فلیکس تولیدات زیادی در ژانرها و موضوعات مختلف داشته است و این باعث می‌شود که قشر عظیمی از مردم را از خود راضی نگه دارد. تولید سریال‌های طولانی چند فصلی، مینی سریال‌ها، فیلم‌های بلند به علاوه ژانرهای مختلف درام، علمی-تخیلی، تخیلی، پلیسی، جنایی و حتی تینیجری، توانسته است میلیون‌ها کاربر در سرتاسر جهان را درگیر کند.

فرهنگ کار در نتفلیکس

یکی از تمایزهای اصلی شرکت‌های بزرگ و موفق، فرهنگ سخت‌کوشی و عملکرد و تلاش کارمندان است. کارمندان نه بر اساس ساعت‌های کاری، بلکه بر اساس عملکرد خوبی که دارند، حقوق و پاداش می‌گیرند. فرهنگ کار در کمپانی بر اساس استعداد و مسئولیت است.

استفاده از بیگ دیتا و تحلیل آن برای ارائه محتوای درست

هر سال حدود ۱۰% از درآمد نت فلیکس صرف تحقیق و توسعه در زمینه‌های مختلف می‌شود. در این تحقیقات رفتار کاربران در زمان مشاهده فیلم و سریال‌ها بررسی می‌شود و دیتاهای به دست آمده با ابزارهای پیشرفته تحلیل می‌شوند.

موتور جستجوی فوق‌العاده قوی در نتفلیکس

یکی دیگر از وجوه تمایز Netflix، موتور پیشنهادی منحصربه‌فرد و قوی آن است که هر روز هم بهتر می‌شود. جستجوی انواع محصولات تولیدی و موجود در این شبکه خیلی راحت است و با نوشتن چند کلمه و یک کلیک، جستجو خیلی سریع اتفاق می‌افتد.

موفقیت‌های نت فلیکس  

این شبکه در طول سال‌ها به درآمدهای هنگفتی رسیده است. به طور مثال درآمد آن در سال ۲۰۱۴ به ۵.۵ میلیارد دلار رسید و در اکتبر ۲۰۱۵، ۶۹ میلیون مشترک در سرتاسر جهان داشت. این کمپانی در حال حاضر مشترکانی در ۱۹۰ کشور جهان دارد و هر روز بر تعداد مشترکین آن افزوده می‌شود. سهام این کمپانی در ژوئیه ۲۰۲۱ به عدد باورنکردنی ۵۳۳.۹۸ دلار رسید و بالاترین قیمت سهام آن در ۲۰ ژانویه ۲۰۲۱ و به میزان ۵۸۶.۳۴ بوده است. میانگین قیمت سهام Netflix در ۵۲ هفته گذشته ۵۱۱.۷۶ است.

در تصویر بالا درآمد سالیانه این کمپانی را از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۶ بر اساس میلیون دلار آمریکا می‌بینید. موفقیت‌های این شبکه روز به روز بیشتر می‌شود و احتمالا در آینده‌ای نه چندان دور پیشرفت‌های عجیبی خواهیم بود. جالب است که رید هاستینگز در رابطه با پیش‌بینی او درباره سال ۲۰۳۰ گفته است:

“فکر کردن در مورد سرگرمی دشوار است … وقتی مطمئن نیستم قصد داریم شما را سرگرم کنیم یا هوش مصنوعی را.”

حرف آخر

در این مقاله با توسعه دیجیتال کسب و کار بزرگی مثل نت فلیکس آشنا شدید و دیدید که راه‌اندازی یک کسب و کار انلاین چه موفقیت‌هایی به همراه دارد. نتفلیکس یک نمونه خوب از معنای رشد تصاعدی (exponential growth) کسب و کارها به شمار می‌رود و توانسته است در طول سال‌ها از انواع روش‌های جدید و مناسب برای نجات کسب و کار خود استفاده کند. دقیقا مانند تحول دیجیتال نیویورک تایمز که از یک کسب و کار سنتی تبدیل به بیزنسی دیجیتالی شد. به نظر شما چنین نمونه‌هایی در کسب و کارهای ایرانی دیده می‌شود؟ نظراتتان را با ما در میان بگذارید. ممنون که با همراه بودید.

نکات کلیدی

سوالات پرتکرار