خرید قطعات کامپیوتر و سخت‌افزار مناسب، همیشه یکی از دغدغه‌های کاربران در بازارِ سنتی ایران است که اطلاع‌رسانی در آن به نحوِ مطلوبی صورت نمی‌گیرد و معمولا قیمت قطعه به‌تنهایی اولین و شاید تنهاترین معیار برای خرید در نظر گرفته می‌شود. قیمت‌های متفاوت و حتی قطعات شبیه‌سازی شده از اصل هم به این وضعیتِ نامطلوب دامن می‌زند و بسیاری از کاربران را گرفتارِ خریدِ قطعاتِ تقلبی، بی‌کیفیت یا ناسازگار با هم می‌کند.

در این سری مقالات سعی می‌کنیم جدیدترین محصولات سخت‌افزاری کامپیوترهای شخصی را معرفی کنیم و مناسب‌ترین‌ها را باتوجه‌به قیمت و رده فروش بازار مطابق با معیار جهانی و همچنین وجود آن‌ها در بازار داخلی پیشنهاد دهیم. به همه کاربران و مخاطبان خود توصیه می‌کنیم تا قبل از مراجعه به بازار یا سایت‌های فروش آنلاین، این راهنما را به دقت مطالعه و پویش کنند تا بتوانند مناسب با کاربرد و بودجه خود آگاهانه عمل کنند. در این سلسله مقالات چهار سیستمِ مختلف از سیستم‌های پی‌سی با کارکردهای متداول را معرفی و چگونگی انتخاب قطعات را تشریح خواهیم کرد. توجه داشته باشید که قیمت‌ها براساس نرخ روز بازار بورس لوازم رایانه در تهران محاسبه شده و صرفا جنبه‌ی اطلاع‌رسانی دارد.

سیستم با بودجه‌ی محدود (راندمان قابل قبول - مناسب برای کاربری روزمره- چندرسانه‌ای با کیفیت بالا- بازی‌های بسیار سبک یا قدیمی)

کاربری

از این سیستم نمی‌توان انتظار بالایی داشت، اگر بازی‌های جدید با تنظیماتِ معمولی یا پایین یا بازی‌های قدیمی با فریمِ بالا، دیدن فیلم‌هایی با کیفیتِ بالا، گشت‌و‌گذار در اینترنت، کار با ایمیل یا ویرایش و کار با اسناد مدنظر شما باشد این سیستم می‌تواند نیاز شما را برآورده کند. البته برخی از این خواسته‌ها را می‌توان با خرید یک تبلت یا گوشی موبایل رده متوسط هم برآورده کرد، اما قطعا انعطاف و توانایی اجرای انبوهی از نرم افزارهای مختلف را به مانند این پی‌سی نخواهد داشت:

(قیمت تمام قطعات در ۲۰ تیرماه ۱۴۰۰ براساس بازار تهران بروز شده است)

رویدادهای ماهِ گذشته

مهم: با وجود قانونِ ارزی جدید برای دسترسی واردکنندگانِ کالاهای گروه آی‌تی به سامانه‌ی نیما، قیمت‌ِ قطعات همچنان با ارزِ آزاد محاسبه می‌شود.

کاهش قیمت اقلامي رده پایین در تیرماه ادامه یافت و به کاهش قیمت سیستم پیشنهادی و جایگزین منجر شد. با موجود شدن برخی اقلام از پلتفرم نسل دهم اینتل مانند پردازنده‌ی Core i3-10100، آن‌ها را در این رده بودجه‌ای برای سیستم جایگزین جای داده‌ایم. برای کارتِ گرافیکیِ مجزا هم کارت GT 1030 را به‌عنوان گزینه‌ای با راندمانِ مشابه با APU-های منتخب AMD یا کمی بالاتر از آنها در نظر گرفتیم.

اخطار: باتوجه‌به شرایط موجود توصیه می‌شود با عنایت به قیمت‌های فعلی، قبل از مراجعه به بازارِ کامپیوتر و خرید، در موردِ انتخاب‌ها تحقیق کرده و فهرستِ اقلامِ مورد نیاز را قطعی کنید.

پردازنده‌های Ryzen 3 3200G و Ryzen 5 3400G با گرافیکِ مجتمعِ RX VEGA معرفی و عرضه شده‌اند و مدل‌های Ryzen 3 Pro 4350G و Ryzen 5 Pro 4650G نیز موجودند. باتوجه‌ به توانایی خوبی که این APU-ها در اجرای بازی‌‌های جدید با کیفیت و راندمانِ متوسط دارند، آن‌ها را در فهرستِ سیستمِ پیشنهادی اصلی جایگزینِ A8-7650K کردیم. این جایگزینی البته با افزایشِ قیمت هم همراه شده که به نسبتِ راندمانی که در بازی‌ها به‌دست می‌آید ارزشمند است. پردازنده‌ی OEM با نام Ryzen 5 PRO 3350G هم به جمع گزینه‌های دارای گرافیک مجتمع پیوسته است.

پردازنده‌های نسل نهم Core i3-9100F از اینتل هم به بازار عرضه شده‌اند که راندمانِ بسیار بالاتری نسبت به نسلِ هفتم دارند، اما فعلا به خاطرِ نداشتن گرافیک یکپارچه‌ی قدرتمند، انتخاب اصلی برای بودجه‌ی محدودِ ما در اینجا نیستند. پردازنده‌های رده پایین و خوش قیمتِ سری Ryzen 3 هم در رقابت با پردازنده‌های رده پایین از اینتل به خاطر نداشتنِ واحد گرافیکِ مجتمع شانسِ زیادی نخواهند شد.

حافظه‌ی مدلِ منتخبِ اصلی را هم به ۱۶ گیگابایت (دو ماجولِ ۸ گیگابایتی) افزایش دادیم. با انتخاب ماجول‌های حافظه با فرکانس بالاتر از ۲۴۰۰ مگاهرتز می‌توانیم هم راندمانِ پردازشی و هم راندمانِ گرافیکی سری پردازنده‌های رایزن را به سطح بالاتری ارتقا دهیم. افزایش ظرفیت هم به جز کارکردِ روان‌تر، باعثِ افزایشِ نسبی فریم‌دهیِ گرافیکِ یکپارچه‌ی Ryzen نیز خواهد شد، چرا که رمِ سیستم در حالت دو کاناله کار خواهد کرد و پهنای باندِ بالاتری خواهد داشت و از آن‌جا که واحد گرافیکیِ مجتمع هم از رم اصلی سیستم به‌عنوان حافظه‌ی گرافیکی بهره می‌گیرد، هرچه فرکانسِ حافظه و پهنای باندِ آن بیشتر باشد، احتمالِ به‌دست آوردنِ فریمِ بالاتر مخصوصا در رزولوشن‌های 1080p و بالاتر افزایش پیدا می‌کند.

سوالی که بسیاری از دوستان در ماه‌های گذشته پرسیده بودند درباره‌ی انتخاب پردازنده‌های مدل Pentium یا Core i3 از اینتل به‌جای APU‌-های ا‌ِی‌اِم‌دی بود. هر چند که پردازنده‌های هم رده از اینتل سرعت پردازش بسیار بالاتری دارند، اما از نظر گرافیکی هنوز هم عقب‌تر هستند و دست‌کم در این رده برای سیستم جمع و جور و بودجه‌ایِ ما بهترین گزینه نیستند. اما اگر در آینده قصد ارتقای این سیستم را داشته باشید، داشتن پلتفرم اینتلی با سوکت ۱۱۵۱ یا سوکت جدیدِ ۱۲۰۰ هم انتخاب مناسبی است.

پردازنده، مادربرد و رم

در رده‌ی سیستم‌های ابتدایی، بهترین انتخاب موجود APU-های ساخت شرکت اِی‌اِم‌دی هستند. APUها اولین‌بار در سال ٢٠١١ توسط ا‌ِی‌اِم‌دی معرفی شدند و هدف از ساخت آن‌ها معرفی راهکاری ارزان‌قیمت برای برآورده کردن نیازهای پردازشی و گرافیکی تنها در یک تراشه‌ی واحد بود؛ تراشه‌ای که چند سال بعد در کنسول‌های پلی استیشن 4 و ایکس باکس وان هم با کمی تغییرات بکار گرفته شد. پردازنده‌ی منتخب زومجی در اینجا از معماری  +Zen با ۴ هسته‌ی فیزیکی و فرکانس کاری توربوی ٣.۷ گیگاهرتز و گرافیک مجتمعِ ۸ هسته‌ای نسل جدیدِ VEGA 8 بهره‌گیری می‌کند. واحدِ گرافیکیِ این پردازنده در بررسی‌ها تا سطح ۱۲۵۰ مگاهرتز هم اورکلاک شده و توانِ مصرف پردازنده یا TDP آن هم ۶۵ وات تعیین شده است. برای راندمانِ بالاتر هم پردازنده‌ی Ryzen 5 2400G/3400G با سه هسته‌ی گرافیکی بیشتر و فرکانس کاریِ بالاتر روی هسته‌های پردازشی توصیه می‌شود که البته حدود ٣٠ درصد هم گران‌تر است.

مزیت این رده پردازنده‌ها نه در سرعت پردازش خام آن‌ها، بلکه در قدرت تراشه‌ی گرافیکی مجتمع شده در آن است که از گرافیک پردازنده‌های هم‌رده‌ی اینتلی خود بسیار بیشتر است. البته سخت است که بتوان قدرت گرافیکی در این سطح را برای تمامِ بازی‌های مطرحِ پی‌سی مناسب تعبیر کرد، اما چون انتخاب قطعات در این رده‌ی قیمتی براساس گرافیک Onboard یا مجتمع در پردازنده و بدون استفاده از کارت گرافیکی مجزا بوده، انتخاب پردازنده‌ای که گرافیک مجتمع آن قوی‌تر از مدل‌های مشابه باشد، تیری است که می‌توان با آن دو هدف را نشانه گرفت. استفاده از دو ماجول رم ۴ گیگابایتی هم کمترین توصیه‌ی ممکن برای استفاده در سیستم‌عامل‌های امروزی و اجرای یک یا دو برنامه‌ی کاربردی به‌صورت همزمان است، اما باتوجه‌به تفاوت قیمتِ کیت‌های ۸ و ۱۶ گیگابایتی، صرفه با خرید کیت‌های دوتاییِ ۱۶ گیگابایتی است. در مورد فرکانسِ کاریِ رم منتخب هم بهتر است یادآوری کنیم که در صورت به کارگیری ماجول‌های سریع‌تر، راندمان گرافیک مجتمع نیز به همان نسبت بالاتر خواهد رفت و این یکی از خصیصه‌های خوب پردازنده‌های رایزن سری G است.

بنچمارک پردازنده و کارت گرافیک

در اینجا می‌توانید راندمان خطی و چند نخیِ پردازنده‌ی منتخب این رده‌ی بودجه‌ای را با راندمان برخی پردازنده‌های مشهور از نسل‌های متفاوت مقایسه کنید تا ایده‌ای کلی از توان این پردازنده به‌دست آورید. یادآوری می‌شود که راندمان این پردازنده‌ها در بازی ممکن است نسبتِ متفاوتی داشته باشد و برای دیدن راندمانِ آن‌ها در بازی‌های جدید بهتر است به مقاله‌های بررسی راندمان بازی‌ها در زومجی مراجعه کرده یا روی کاور هر یک از بازی‌های زیر کلیک کنید.

کارت گرافیک

مشخص است برای سیستمی که با اهداف بازی و برنامه‌های گرافیکی تعیین نشده نمی‌توان در این بخش گفتنی‌های زیادی داشت، اما همین سیستم رده پایین را هم می‌توان با اضافه کردن کارت گرافیکی مجزا برای بازی با تنظیمات پایین یا برنامه‌های ویرایش گرافیکی مثل فتوشاپ توانمندتر کرد.

اما کارت‌ گرافیکیِ رده پایین GTX 1650 بسته به بازی، راندمانی حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد بالاتر از نسلِ قبلی GTX 1050 Ti ارائه می‌کند و می‌تواند انتخاب خوبی برای بازی‌های جدید در رزولوشن 1080p و نرخ فریم حداقلی ٣٠ فریم بر ثانیه باشد. در میان کارت‌های گرافیک AMD هم RX 560 هم با افزایشِ سرعت ساعتِ کاری و افزایش در ظرفیتِ حافظه‌ی گرافیکی به چهار گیگابایت هنوز هم انتخاب مناسبی محسوب می‌شود. RX 570 هم از نظر قیمتی در این رده‌ی بودجه‌ای قرار دارد و با هزینه‌ی کمی بالاتر انتخاب بسیار مناسبی است.

نمایشگر

سیستم جایگزین

این سیستم در صورت عدم دسترسی به ترکیبِ قطعات اصلی یا با اولویت قرار دادن ارتقای قطعات در آینده توصیه می‌شود. مزیت این سیستم راندمان بسیار بالاترِ پردازنده و کارت گرافیکی است. همچنین این ترکیب تا سریع‌ترین پردازنده‌ی نسل هشتم و نهم قابل ارتقا خواهد بود.

SSD

در این رده قیمتی از مدل‌های SSD با استاندارد SATA بهره‌گیری می‌کنیم تا علاوه‌بر صرفه‌جویی در هزینه، به بهترین راندمان در کارکردِ سیستم‌عامل نسبت به هارددیسک‌های مکانیکی دسترسی پیدا کنیم و زمانِ پاسخگویی سیستم هم به طرزِ چشمگیری افزایش پیدا کند. در ادامه می‌توانید مقایسه تفاوت‌ سرعت حافظه ذخیره‌سازی SSD و HDD در لودینگ بازی‌ها را مشاهده کنید:

مدل WD Green 240GB با بهره‌گیری از کنترلر Silicon Motion SM2258XT و تراشه‌های حافظه‌ی SanDisk به تعدادِ چهار عدد ساخته شده و عمرِ عملیاتیِ تعریف شده برای آن‌ها ۸۰ ترابایت اعلام شده است. مدلِ ADATA Ultimate SU650 240GB هم از تراشه‌های حافظه‌ی TLC-3bit استفاده کرده و به‌علاوه یک حافظه‌ی سریعِ میانجیِ SLC هم دارد. سرعتِ ترتیبیِ این مدل‌های پایین‌رده به ۵٢۰ مگابایت بر ثانیه در عملیات خواندن و حدودِ ۴۵۰ مگابایت بر ثانیه در عملیاتِ نوشتن محدود می‌شود.